Achille Lauro: de kaping van Italiaanse trots

Na bijna twee decennia waarin vliegtuigkapingen niet van de lucht waren, rolde op 7 oktober 1985 het telexbericht binnen dat het Italiaanse cruiseschip Achille Lauro (foto bovenaan) gekaapt was door een Palestijns commando. Aan boord van de Achille Lauro bevonden zich 450 passagiers, voornamelijk Amerikanen.

Het cruiseschip - oorspronkelijk een Nederlands passagiersschip dat onder meer jarenlang van Nederland naar Indonesië voer, maar in 1964 aan een Italiaanse rederij werd verkocht - was die dag op weg van Alexandrië naar Port Said, toen het vlak bij de Egyptische kust in handen viel van de kapers.

Vier zwaar gewapende mannen namen in naam van het Palestijnse Bevrijdingsfront (PLF) - een fractie van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) van Yasser Arafat - het bevel over het schip over. De kapers eisten dat vijftig Palestijnen zouden worden vrijgelaten uit Israëlische gevangenissen (zie video).

De kaping had een dramatisch hoogtepunt met de moord op de Amerikaanse jood Leon Klinghoffer (foto, samen met zijn vrouw Marilyn), de enige passagier die om het leven kwam. De 69-jarige Klinghoffer, die verlamd was en aan een rolstoel gekluisterd was, werd op 8 oktober door een van de kapers met twee kogels doodgeschoten, één in het hoofd en één in de rug. Zijn lichaam werd - volgens sommige bronnen met rolstoel en al - overboord gegooid.

Aan zijn vrouw vertelden de kapers dat ze Klinghoffer naar de ziekenboeg hadden gebracht. Pas toen het schip bevrijd werd kreeg ze van de kapitein te horen dat haar man was vermoord. Klinghoffers lichaam werd een kleine week na de kaping door de Syriërs teruggevonden. Zijn lichaam werd nadien overgevlogen naar de Verenigde Staten en werd begraven in New Jersey.

Leon en Marilyn Klinghoffer vierden met een cruise op de Achille Lauro hun 36e huwelijksverjaardag. De weduwe werd twee weken na het einde van de kaping van het schip in een hotel in New York samen met haar familie ontvangen door de toenmalige Amerikaanse president Ronald Reagan en zijn vrouw Nancy (tweede foto).

Marilyn Klinghoffer, die tijdens haar terugreis naar de VS een tussenstop maakte in Italië om de vier kapers te identificeren, zou aan Reagan verteld hebben dat ze in de gezichten van de kapers had gespuugd toen ze hen identificeerde. De president beantwoordde haar bekentenis naar verluidt met de woorden "God bless you". Vier maanden na de moord op haar man stierf Marilyn Klinghoffer zelf aan kanker, op 59-jarige leeftijd.

De PLO werd later vervolgd voor haar rol in de dood van Klinghoffer, maar dat proces werd stopgezet nadat de PLO een onbekende som geld - volgens sommige bronnen 1,5 miljard dollar - aan de kinderen van het echtpaar had betaald, echter zonder de verantwoordelijkheid voor de kaping te erkennen.

De vier Palestijnse kapers wilden het Italiaanse cruiseschip naar Tartus, een Syrische havenstad, laten varen, maar kregen geen toestemming om daar aan te meren. Het schip zette daarop opnieuw koers naar Port Said.

Op 9 oktober kwam er een einde aan de kaping. Het vierkoppige Palestijnse commando verliet na twee dagen onderhandelen de Achille Lauro. De vijftig Palestijnse gevangenen kregen ze niet vrij, maar hun eigen vrijheid bleek hen al waardevol genoeg te zijn. In ruil voor een veilige doorgang lieten ze hun eisen varen. Een dag later meerde de Achille Lauro aan in Port Said en was de nachtmerrie voor de passagiers en de bemanning voorbij.

De vier Palestijnen werden met een Egyptisch vliegtuig naar Tunesië gevlogen. Het vliegtuig werd echter onderschept door het Amerikaanse leger en moest een tussenlanding maken op een NAVO-basis op het Italiaanse eiland Sicilië, waar Amerikaanse soldaten en de Italiaanse politie een robbertje uitvochten over wie de kapers nu mocht arresteren.

Op het Egyptische vliegtuig zaten niet alleen de vier Palestijnen die de kaping van het cruiseschip uitvoerden, ook een van de breinen achter de kaping, Mohammed "Abbu" Abbas, bevond zich aan boord. Abbas (foto, samen met Sadam Hoessein en Yasser Arafat), in Syrië geboren als zoon van Palestijnse vluchtelingen, was destijds de leider van het PLF en voerde de onderhandelingen over de Achille Lauro.

De vier kapers werden in Sicilië door de Italiaanse politie opgepakt, maar de carabinieri weigerden Abbas op te pakken omdat de bewijslast tegen hem te dun zou zijn en hij over een Iraaks diplomatiek paspoort beschikte. De Syriër werd uiteindelijk door een rechter in de Italiaanse stad Genua bij verstek tot vijf keer levenslang veroordeeld voor de kaping van het Italiaanse schip. Hij zou echter nog bijna twee decennia van zijn vrijheid kunnen genieten.

In 1996, meer dan tien jaar na de kaping, gaf Abbas toe dat de kaping en de moord op Klinghoffer "een vergissing" waren. Maar door de vrede met Israël behoorde het nu allemaal tot het verleden, meende Abbas. 

In april 2003 werd Abbas door het Amerikaanse leger opgepakt in de Iraakse hoofdstad Bagdad (zie video). De Amerikanen hadden toen net de Iraakse dictator Saddam Hoessein van de macht verdreven. Abbas leefde naar verluidt al bijna tien jaar in het Irak van Saddam Hoessein.

Bijna een jaar later, in maart 2004, stierf hij in een Amerikaanse gevangenis in Basra, in het zuiden van Irak. Het PLF beschuldigde de Verenigde Staten van moord, maar volgens het Pentagon stierf Abbas een natuurlijke dood. De Palestijnse leider Yasser Arafat eerde Abbas als een "martelaar". De Palestijnen herinnerden Abu Abbas niet zozeer als het brein achter de kaping, maar wel als "de man die de geschiedenis inging als een moedige krijger".

De Achille Lauro zelf voer enige tijd na de kaping opnieuw de wereld rond en deed in 1993 onder meer Antwerpen aan. Een jaar later voer het cruiseschip zijn ultieme lot tegemoet. Eind november 1994 brak er namelijk brand uit op het schip, tijdens een trip op de Indische Oceaan.

Vier mensen kwamen om het leven, maar volgens de passagiers aan boord hadden dat er veel meer kunnen zijn (zie video). Het schip maakte slagzij en zonk enkele dagen na het uitbreken van de brand vlak voor de kust van Somalië, zijn trieste geschiedenis meesleurend naar de donkere diepte van de oceaan.

De kaping van de Achille Lauro was hapklaar voer voor de artistieke wereld. In 1990 werd een er een tv-film over gemaakt met onder meer Burt Lancaster: "Voyage of Terror - The Achille Lauro Affair". Een jaar later was de kaping het onderwerp van de opera "The Death of Klinghoffer", waarvan in 2003 ook nog een filmversie werd gemaakt.

In 1992 publiceerde een voormalig lid van de Israëlische inlichtingendienst Mossad het boek "Profits of War". Daarin beweerde hij dat de kaping geregisseerd en betaald was door de Mossad, om de Palestijnen bij de publieke opinie in een slecht daglicht te plaatsen.

Freek Willems