"Gooi uw kaalgevreten buxus niet zomaar weg: de plant kan zich goed herstellen"

U komt haar niet graag tegen, de buxusmot. Maar de kans dat u haar al als ongenode gast in uw tuin hebt aangetroffen, is groot. De buxusmot verspreidt zich immers als een lopend vuurtje door Europa. Vooral de rupsen van de buxusmot zijn geen doetjes. Ze vreten een buxusstruikje kaal en verhuizen dan naar het volgende struikje. Daar begint het van voor af aan. Resultaat: afgevreten en verdorde struiken. De buxusmot is een invasieve exotische nachtvlindersoort, afkomstig uit Oost-Azië, die sinds 2015 ook een ware plaag in Vlaanderen werd. Vorig jaar was de buxusmot enorm talrijk aanwezig in een groot deel van het land, dit jaar lijkt de piek bereikt en was er alleen nog een toename van het fenomeen in West-Vlaanderen.

Het 'Proefcentrum voor Sierteelt' waarschuwt dat op het juiste tijdstip in de cyclus van een plaag ingrijpen cruciaal is voor een goed resultaat en het vermijden van schade. “De buxusmot is een invasieve exoot die hier overwintert als rups en in het voorjaar schade begint aan te richten”, zegt Bruno Gobin van het Proefcentrum voor Sierteelt. “Dat is een eerste moment waarop je waakzaam moet zijn. Vervolgens  komt de eerste generatie vlinders die nieuwe eitjes gaat leggen en dan heb je terug rupsen die rond het zomerverlof opnieuw schadelijk worden.”

Kortweg: buxusmotten kennen twee generaties: de eerste vliegt in mei-juli, de tweede  in augustus-september. Vóór die vliegtijden is er telkens een periode waarin de rupsen zich ontwikkelen. De piekperiodes van rupsenschade liggen dus in april-mei en begin juli. Het Proefcentrum voor Sierteelt heeft wel enkele tips:

• Snoei uw buxus in het voorjaar, op het ogenblik dat de jonge rupsen nog maar net zijn uit hun winterslaap zijn gekomen. Als de rupsjes klein zijn, is de schade eerder beperkt.
• Verwerk uw snoeiafval op de juiste manier: breng het in een gesloten zak naar het containerpark.
• Gooi het niet op je eigen composthoop, de temperaturen gaan niet hoog genoeg om de rupsen of de eitjes te doden.
• Wanneer de rupsen al aanwezig zijn kan u ze proberen te verwijderen: handmatig (tijdrovend) of via een harde waterstraal (van bijvoorbeeld een hogedrukreiniger).
• Is er al vraatschade? Dan kan u de rupsen met biologische, chemische of mechanische middelen bestrijden.
• Abonneer u (gratis) op sosbuxusmot.be, een website die ontwikkeld werd door de sierteeltsector, met steun van de Vlaamse overheid. Als abonnee krijgt u dan nieuwsbrieven die u adviseren zodra het moment daar is om te snoeien of de rups te lijf te gaan met bestrijdingsmiddelen

"Neen", zegt Bruno Gobin. "Alle bestrijdingsmiddelen worden gescreend op hun veiligheid voor andere organismen zoals nuttige insecten, vogels en vissen. " Zo werd er onlangs nog beweerd dat bestrijdingsmiddelen tegen de buxusmot verantwoordelijk zijn voor de mezensterfte, dat is niet wetenschappelijk bewezen, zegt Gobin.  "Er heeft een Citizen Science project gelopen waarbij heel wat mezen geanalyseerd werden. Daaruit bleek een historische vervuiling met DDT, een bestrijdingsmiddel dat al decennia niet meer gebruikt wordt maar wel nog in onze bodem zit, maar dat heeft niets met de buxusmot te maken."

Bekijk hier de video waarin Bruno Gobin uitlegt dat bestrijdingsmiddelen niet schadelijk zijn:

Bekijk hier de video waarin buxuskweker Didier Hermans vertelt waarom het niet nodig is om een beschadigde buxus te verwijderen:

Werk aan de winkel tijdens het voorjaar, niet voor nu. "Vandaag moet je eigenlijk niets doen en gewoon wachten", zegt Didier Hermans, een buxuskweker. "Rupsen zijn in een soort van winterslaap gegaan en kan je pas in het voorjaar behandelen."

Rupsen van de buxusmot kunnen op vrij korte tijd grote schade aanrichten aan de struiken. Ze vreten het bladgroen op, waarna dorre blaadjes aan de struik blijven zitten. De doodsteek voor menig struikje, dat verwijderd wordt en vakkundig afgevoerd.

“Niet nodig de buxus uit te trekken”, zegt Bruno Gobin. “Een kaalgevreten buxus kan zich goed herstellen en na enkele maanden is er nog weinig van te zien en als het misloopt: geen paniek en bestrijd de buxusmot, dan komt de buxus weer volledig in vorm.” Met andere woorden: de buxus verliest tijdelijk zijn sierwaarde maar gaat er niet dood van.

Bekijk hier het fragment waarin buxuskweker Didier Hermans zegt wat u het beste doet met uw aangevreten struik:

Ook buxuskweker Didier Hermans betreurt het dat heel wat mensen hun buxus hebben uitgetrokken. "Een typisch Vlaams en Nederlands fenomeen", zegt hij. "In de rest van Europa hebben ze dit niet gedaan en de planten gewoon behandeld."

Volgens Hermans is even geduld hebben de oplossing. "De buxus is een plant die je helemaal niet hoeft uit te trekken. In de zomer gaat die, zelfs als die volledig opgegeten is, na 8 weken terug groen staan.  Vanaf april ga je opnieuw groene scheuten zien."

Wat als de buxusmot geen buxus meer heeft om kaal te vreten? Worden andere planten dan het doelwit van de vraatzuchtige rupsen?

“Daar zijn geen aanwijzingen voor”, zegt Bruno Gobin. “ We hebben op verschillende planten gekeken of de buxusmot daar vraatschade aanricht  of er eitjes op legt, maar momenteel blijkt dat zeer minimaal te zijn. Toch is het nog te vroeg om volledige conclusies te trekken, het onderzoek loopt nog.”

Wel beaamt Bruno Gobin dat de buxusmot in Europa de natuurlijke buxusbossen volledig aan het vernietigen is en dat ze ook worden aangetroffen op bijvoorbeeld lavendelkwekerijen. “Ze leggen er geen eitjes, de motten kiezen die planten vooral voor de nectar maar gaan zo wel de competitie aan met de andere natuurlijke insecten.” Of hoe de buxusmot zo op een andere manier een bedreiging vormt.

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier: