Belgische bedrijven onderzoeken bouw grote "waterstoffabriek" in Egypte die onze industrie groene energie moet leveren

Het Ras Garboub-waterstofproject zou (volgens voorlopige plannen) op volle sterkte goed moeten zijn voor de productie van zowat 1,5 gigawatt aan groene energie dankzij een groot veld van zonnepanelen en een windmolenpark. 

Die energie moet dan worden gebruikt om groene waterstof te maken via elektrolyse. Daarvoor komt er ook een grote elektrolyse-installatie in een zogenoemde waterstoffabriek. Elektrolyse is het splitsen van moleculen door elektriciteit, in dit geval het splitsen van water in waterstof- en zuurstofatomen. 

Groene waterstof is een van de "hypes" op deze klimaatconferentie. Ze wordt gezien als een van de oplossingen in een omslag naar een groene(re), koolstofarme economie. Het is in dat kader belangrijk dat het aanmaken ervan gebeurt met groene energie. Er bestaat bijvoorbeeld ook grijze waterstof, die gemaakt wordt met fossiele energiebronnen zoals gas. Ook bij het gebruik van groene waterstof als energiebron komen geen broeikasgassen meer vrij. Ze zou als energiebron kunnen dienen voor grote spelers als de chemische industrie of de staalindustrie. 

Eenmaal de waterstof is opgewekt, zal ze omgezet worden in een passende vorm voor transport, zoals groene ammoniak. Zo kan de energie dan verscheept worden naar Zeebrugge of Antwerpen om te gebruiken in bijvoorbeeld de chemische industrie hier. 

Naast de Belgische baggeraar DEME zijn ook Fluxys, de "Port of Antwerp-Bruges" (het partnerschap tussen de havens van Antwerpen en Zeebrugge) en het Egyptisch ingenieursbedrijf Gharably Integrated Engineering Company (GIECO) er nauw bij betrokken. Zij zouden onder meer kennis uitwisselen en nauw samenwerken op logistiek vlak. Niet alleen België kan er wel bij varen. In Egypte zou het 5.000 nieuwe jobs opleveren tijdens de bouw, en 500 jobs op een meer permanente basis daarna.

DEME zou een grote rol spelen in het project. Luc Vandenbulcke, CEO bij DEME, sprak met VRT-reporter Ann De Bie in Sharm-el-Sheikh over de stand van zaken. "We kijken nu naar de haalbaarheid. Niet alleen wat betreft de fabriek om de waterstof te maken, maar wat betreft de hernieuwbare energie." 

Concreet meet DEME hoeveel zonnepanelen en windmolens er kunnen komen en hoeveel dat kan opleveren aan groene energie. Tegelijk bekijken ingenieurs in welke mate er al een netwerk aanwezig is, of er een terminal is, en hoe het zit aan de kant van de afnemer, meer bepaald de Port of Antwerp Bruges. Fluxys kan dan weer een grote rol spelen wat het netwerk betreft. 

Het gaat in ieder geval om een groot project. In een eerste fase is er volgens Vandenbulcke sprake van 300.000 ton groene ammoniak. "Dat is een groene molecule die kan worden gebruikt als feedstock, als basisgrondstof voor de industrie. Exacte cijfers kan ik moeilijk geven, maar België heeft de ambitie om ongeveer 20 terawattuur aan energiewaarde in te voeren tegen 2030. Dit project kan instaan voor een belangrijk deel daarvan." Anders gezegd: het Egyptische project kan voor België heel belangrijk worden om de doelen voor groene energie voor 2030 te halen. 

Fluxys, de beheerder van het gasnetwerk in België, kondigde vandaag aan dat ze zich in ieder geval voorbereiden. Tegen 2030 willen ze over de capaciteit beschikken om 30 terawattuur waterstof en 30 miljoen ton CO₂ te transporteren via een netwerk van pijpleidingen. De al bestaande infrastructuur zou maar voor een deel moeten worden aangepast. 

"We hebben alle kaarten in handen om zowel op het vlak van hernieuwbare waterstof als op het vlak van koolstofcaptatie uit te groeien tot een van de draaischijven in West-Europa", zegt Fluxys-CEO Pascal De Buck daarover. Hij zegt dat Egypte alvast goede mogelijkheden biedt: er is een groot potentieel aan groene energie en er is ruimte voor het project. 

Het lijkt er dus op dat iedereen klaar is voor het grote waterstofproject. In de havens van Antwerpen en Zeebrugge liggen nu al twee projecten op tafel om een terminal te bouwen of aan te passen om ammoniak op te slaan. Ammoniak is wegens de hogere energiedichtheid efficiënter en goedkoper om in grote volumes in te slaan en te transporteren. De ammoniak kan opnieuw worden omgezet naar waterstof, of rechtstreeks als brandstof worden gebruikt. Dat kan in België zijn, maar dus eventueel ook in het buitenland. 

Er klinkt ook kritiek op de plannen. Vredesactie is niet gelukkig: "Als de deal er komt, dan hebben we schrik dat we dezelfde fout gaan maken zoals bij het Russisch gas. Egypte is een dictatoriaal regime. Als we daarmee een deal zouden sluiten, dan legitimeren we het repressieve beleid. En we brengen geld binnen in de kas van een militaire dictatuur," zegt Matthijs van den Bussche van Vredesactie. "Op dit moment zitten er naar schatting tussen de 60.000 en 100.000 mensen als politiek gevangene vast in Egypte. Het is een illusie om te denken dat je met zulke regimes een deal kan sluiten met respect voor mens en planeet." 

"Mensenrechten zijn altijd belangrijk voor DEME", repliceert Vandenbulcke. "Laat mij ook toe om de politieke beoordeling van zoiets over te laten aan politici." DEME zegt dat het altijd correct zal werken met mensen die zij in dienst nemen. 

Ondanks de kritiek bevestigden de EU en Egypte eerder van de week hun gezamenlijke intentie om de omslag naar groene energie te blijven stimuleren in de vorm van een "langetermijnpartnerschap voor groene waterstof".

Ook Noorwegen kondigde trouwens een partnerschap aan met Egypte, met een installatie aan de Rode Zee. Egypte wil er zelf hard op inzetten en mengt zich in de race met andere Golfstaten zoals Oman of Afrikaanse landen zoals Namibië om goedkope groene waterstof aan te bieden. Egypte hoopt de internationale race te winnen om de goedkoopste groene waterstof aan te bieden.