Waarom Vlamingen Hollandser klinken als ze met Nederlanders praten (en Nederlanders zich nauwelijks aanpassen)
Zet een Vlaming tussen Nederlanders en hij begint Hollands te praten. Omgekeerd is dat veel minder het geval. Dat blijkt uit een onderzoek van de Vlaamse professor Marc Swerts van de universiteit van Tilburg. "Al na een half uur ging een derde van de Vlamingen typisch Hollandse woorden gebruiken, terwijl Nederlanders zich nauwelijks aanpasten."
Professor Marc Swerts woont in België, maar werkt al tientallen jaren in Nederland. "Wanneer ik met Nederlanders praat, pas ik automatisch mijn taalgebruik aan en ga ik andere woorden gebruiken." En hij is lang niet de enige Vlaming die dat doet.
Ook voetballer Dries Mertens bijvoorbeeld en actrice Eva Van der Gucht klinken "Hollandser" wanneer ze in Nederland zijn. Omgekeerde voorbeelden blijken veel moeilijker te vinden.
"In de meeste taalkundige modellen ga je ervan uit dat mensen in gelijke mate naar elkaar toe bewegen en zich aan elkaar aanpassen", zegt professor Swerts in "Nieuwe feiten" op Radio 1. "Mijn buikgevoel zei dat dat niet het geval zou zijn tussen Nederlanders en Vlamingen, en dat werd ook bevestigd door het onderzoek."
Benieuwd hoe Dries Mertens klinkt op de Nederlandse tv? Herbeluister het volledige gesprek met professor Marc Swerts uit "Nieuwe feiten" op Radio 1:
"Zet een Vlaming tussen Nederlanders, en hij begint Hollands te praten"
Professor Swerts en zijn team organiseerden een spel waarbij duo's van Vlamingen en Nederlanders iconen moesten benoemen die in Nederland en Vlaanderen ofwel anders benoemd worden of anders worden uitgesproken. "Een microgolfoven bijvoorbeeld, wat in Nederland een magnetron wordt genoemd. Of een bank, wat Nederlanders zeggen tegen wat Vlamingen een zetel of een sofa noemen."
"Al na een half uurtje spraken de Vlamingen meer Hollands terwijl ze zich daar niet bewust van waren. Gemiddeld paste een derde van de Vlamingen zich aan qua woordgebruik, 10 procent qua uitspraak. Nederlanders pasten zich nauwelijks aan. Iets meer in woordgebruik, maar quasi geen enkele Nederlander ging de woorden Vlaamser uitspreken."
Vanwaar het verschil?
"We vermoeden dat het vooral te maken heeft met de status van de standaardtaal", zegt professor Swerts. "Veel Vlamingen spreken thuis een dialect of een streekgebonden tussentaal. Voor veel Vlamingen is de standaardtaal dus niet de moedertaal, terwijl voor Nederlanders het verschil tussen standaardtaal en dialect veel minder groot is. Het is bekend dat wie meerdere varianten spreekt zich ook makkelijker aanpast in taalgebruik."
Volgens professor Swerts is er ook meer taalonzekerheid in Vlaanderen dan in Nederland waardoor Vlamingen zich wat makkelijker aanpassen. "De standaardtaal werd in Vlaanderen lang gezien als iets wat uit het noorden kwam. In Nederland heeft het Nederlands zich eeuwen kunnen ontwikkelen, terwijl er in Vlaanderen pas in de jaren '60 en '70 van die campagnes nodig waren om correct Nederlands te leren spreken."
Het onderzoek werd recent gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Frontiers in Communication.