Het leven wordt steeds duurder: hoelang zal dit nog duren en kan een rijkentaks of crisisbelasting helpen?
In vergelijking met een jaar geleden is het leven ruim 8 procent duurder geworden. Dat voelen we allemaal. Maar hoelang zal dit nog blijven duren en kan de politiek hier iets aan doen? VRT NWS-expert Michaël Van Droogenbroeck legt uit wat er aan de hand is en houdt de mogelijke oplossingen tegen het licht.
Inflatie, wat betekent dat ook alweer?
De inflatie is deze maand stabiel gebleven, maar blijft torenhoog: in vergelijking met vorig jaar is het leven in België maar liefst 8,3 procent duurder geworden, meldt statistiekbureau Statbel vandaag.
Wat betekent dit nu concreet? “Wie in de supermarkt een winkelkar vult en het vergelijkt met een jaar geleden, merkt dat er voor hetzelfde nu minder in de kar ligt.” Kort gezegd is dat inflatie, legt Michaël Van Droogenbroeck uit.
Als de inflatie, zoals nu, ruim 8 procent bedraagt, betekent dit dat een product dat een jaar geleden nog 100 euro kostte, nu 108 euro kost. “Natuurlijk is niet alles in deze mate duurder geworden, maar gemiddeld genomen is dit wel het niveau waarmee de prijzen zijn gestegen”, nuanceert Van Droogenbroeck.
Om een gezonde economische groei te hebben, zou er altijd wat inflatie moeten zijn, maar het probleem is dat de inflatie nu veel te hoog is: de inflatie ligt op het hoogste peil in bijna 40 jaar. We moeten al naar 1983 teruggaan om nog eens dergelijke hoge prijsstijgingen terug te vinden. En dit zet net een rem op de economie: mensen houden de vinger op de knip omdat het leven op korte tijd fors duurder wordt.
Michaël Van Droogenbroeck legt kort uit hoe inflatie werkt en wat een stagnatie van die inflatie betekent:
Wat kan een expertengroep doen?
Ander nieuws van vandaag: de federale regering heeft een expertengroep - dit keer heet het eens niet taskforce - aangesteld om ons land mee door de huidige economische crisis te loodsen.
In die expertengroep zitten 8 professoren, met daarin - mooi, als door een wafelijzer verdeeld - 4 Nederlandstalige en 4 Franstalige economen. Voorzitter is Pierre Wunsch, gouverneur van de Nationale Bank.
“Zij moeten de regering helpen om de koopkracht van de burgers en de concurrentiekracht van de bedrijven te garanderen”, duidt Michaël Van Droogenbroeck. Tegelijk vraagt hij zich hardop af wat deze experten concreet kunnen voorstellen.
“Er is al veel gedaan en alles wat je voorstelt, is ook een ideologische keuze.” En doordat de federale samengesteld is door uiteenlopende ideologieën valt het af te wachten of de voorstellen van de expertengroep ook geconcretiseerd zullen worden door de regering, want daarvoor zullen de partijen op één lijn moeten zitten.
Wat kan een expertengroep betekenen in deze crisis?
Zijn een rijkentaks of crisisbelasting voor bedrijven realistisch ideeën?
In de aanloop naar 1 mei, de Dag van de Arbeid hebben zowel de Nederlandstalige als Franstalige socialistische partijen vandaag rode ballonnetjes opgelaten.
PS-voorzitter Paul Magnette opperde het idee van een “rijkentaks”. Concreet wil hij een heffing van 1 procent invoeren op alle vermogens boven 1 miljoen euro. Dat zou een structurele winst voor de schatkist van om en bij de 3 miljard euro moeten opleveren en een belastingvermindering voor de lage en middeninkomens mogelijk moeten maken.
Terwijl zowat iedereen het erover eens is, is het in de praktijk niet gemakkelijk om rijkdom af te romen bij de allerrijksten, merkt Michaël Van Droogenbroeck op. “In Frankrijk hebben we gezien dat de hele rijken omringd zijn door mensen die constructies kunnen bedenken om een dergelijke taks niet hoeven te betalen, of ze kunnen ook gewoon naar het buitenland verhuizen.”
Op zich kan een vermogenskadaster wel, maar er moet een politieke wil zijn.
Bijkomend probleem: om een dergelijke taks in te voeren heb je een vermogenskadaster nodig, dat in kaart brengt wie hoeveel bezit. "Op zich kan dit wel, maar er moet een politieke wil zijn, en die was er in het verleden niet. Zeker langs liberale kant niet”, ziet Van Droogenbroeck.
De Nederlandstalige socialisten van Vooruit willen dan weer een crisisbelasting heffen op bedrijven die in deze crisis heel veel meer winst boeken. Een bedrijf dat een overwinst van meer dan 8 procent boekt, zou daarop aan 35 procent belast worden, in plaats van de huidige 25 procent vennootschapsbelasting. Dat moet een miljard euro opleveren voor de staatskas, een bedrag dat naar koopkrachtmaatregelen kan gaan.
Ook hier is het de vraag of dit een kans maakt, aldus Michaël Van Droogenbroeck:
Hoe lang zal dit nog duren?
Ook in de economie komt na regen onvermijdelijk zonneschijn. Het is alleen de vraag: hoelang is het nog wachten op een daling van de huidige hoge inflatie? Dat is moeilijk om te voorspellen. De stagnatie van de inflatie kan een voorteken zijn, maar zeker is dat allerminst in deze crisis, die gestuwd wordt door de onzekerheid over de oorlog in Oekraïne.
“Ten tijde van de coronacrisis wisten we dat tijdelijk de pauzeknop was ingedrukt en de hoop was dat de schade daarna wel goedgemaakt zou worden. Nu weet je niet welke kant het opgaat”, zegt Van Droogenbroeck. Het blijft ook voor economen koffiedik kijken. Zal het conflict nog veel langer duren en zal het nog harder worden gespeeld, door de gaskraan verder dicht te draaien?
“De onvoorspelbaarheid is het moeilijkste en dat heeft helaas niemand in de hand”, besluit Michaël Van Droogenbroeck:
