Komende nacht bereiken de Perseïden een climax: 5 vragen bij de jaarlijkse regen aan "vallende sterren"

Elk jaar kruist de aarde rond deze tijd van het jaar de baan van de komeet 109P/Swift-Tuttle. Die laat een wolk van stofdeeltjes of een meteorenzwerm achter die bekend staat als de Perseïden.

De aarde trekt elk jaar van 17 juli tot 24 augustus door deze wolk en heel wat van die stofdeeltjes komen in de dampkring terecht. Door de wrijving branden ze op waardoor ze een lichtspoor aan de hemel trekken.

Deze "vallende sterren" zijn vooral te zien in de nachten van 8 tot 18 augustus. De piek valt meestal in de nacht van 12 op 13 augustus en dat is dit jaar niet anders. Zeker in de vroege ochtend zijn dan mogelijk tot twintig lichtflitsen per uur te zien, al kan het licht van de volle maan roet in het eten gooien.

De Perseïden lijken vanuit ons perspectief uit het sterrenbeeld Perseus te komen, vandaar hun naam. Het gaat om een soort gezichtsbedrog. Net zoals twee spoorstaven in de verte naar elkaar toe lijken te lopen, lijken de Perseïden uit dit punt aan de hemel of radiant te komen. In werkelijkheid volgen ze een parallelle baan.

Tegen middernacht bevindt de radiant van de Perseïden zich in het noordoosten. In die windrichting zijn daarom het meeste "vallende sterren" te zien.

De meeste stofdeeltjes van de Perseïden zijn niet groter dan een zandkorrel en branden volledig op in de atmosfeer. Toch loopt het soms fout, zoals in 1993. Toen raakten de Perseïden de Olympus-1, de grootste burgerlijke communicatiesatelliet ooit die het Europees ruimtevaartagentschap ESA vier jaar eerder had gelanceerd met een kostenplaatje van 725 miljoen euro.

De impact creëerde een plasmawolk die een kortsluiting veroorzaakte in het gyroscopisch stabiliteitssysteem van de Olympus-1 waardoor die ging tollen. De vluchtleiding slaagde erin het toestel weer onder controle te krijgen, maar moest daarbij alle brandstof opgebruiken waardoor de satelliet buiten gebruik moest worden gesteld.

De operatoren van satellieten krijgen nu een verwittiging als een meteorenzwerm in de buurt komt zodat ze hun satellieten uit de gevarenzone kunnen halen of zo kunnen oriënteren dat de kleinst mogelijke oppervlakte naar de zwerm is gekeerd. 

Een meteorenzwerm bestaat uit meteoroïden, kleine lichamen van een zandkorrel tot een meter groot die door de ruimte zweven. Kleinere deeltjes die minder dan een gram wegen, heten micrometeoroïden. Lichamen die groot genoeg zijn om van op aarde met een telescoop te zien zonder dat ze in de dampkring terechtkomen, heten planetoïden of asteroïden.

Een meteoor of vallende ster is een helder lichtspoor aan de hemel veroorzaakt door een meteoroïde die in de dampkring terechtkomt. Een grote meteoor die zo helder is als de volle maan heet ook wel een bolide, zeker als die in de atmosfeer ontploft. 

Een meteoriet is een (meestal grote) meteoroïde die in de dampkring niet helemaal is uiteengevallen en opgebrand en dus op aarde is terechtgekomen.

• Het beste kijkmoment ligt midden in de nacht, rond 3.30 uur. Ook 's avonds en in de eerste helft van de nacht zijn veel meteoren te zien.
• Kijk naar het noordoosten naar een punt op ongeveer twee derde tussen de horizon en het hoogste punt aan de hemel.
• Check de dag voor je wil kijken de weersverwachting om te weten hoeveel bewolking zal voorkomen en hoe groot de kans op opklaringen is.
• Zoek een donkere plek op zonder kunstlicht. Vanuit het open veld zal je meer zien dan vanuit een verlichte achtertuin in de stad.
• Zorg dat je vrij zicht hebt op de hemelkoepel. Zelfs als bomen, struiken of gebouwen slechts een klein deel van de hemel afschermen kun je veel vallende sterren missen.
• Laat je ogen zo’n 15 minuten wennen aan het donker, dan nemen ze meer waar. Kijk dus tijdens het wachten ook niet op je smartphone met fel licht.
• Neem regelmatig een pauze, want door te turen vermoeien je ogen vrij snel.
• Zorg dat je fit bent en voldoende eet en drinkt. Deze energie hebben je ogen nodig om goed te kunnen kijken.