Ricardo Smit

Elektrische salariswagens en 2 kerncentrales langer open: zo halen we klimaatdoelstellingen volgens Vlaamse ingenieurs

Hou de jongste 2 kerncentrales in ons land wat langer dan 2025 open, voer een CO2-taks in en schakel zo snel mogelijk over op elektrische salariswagens. Dat zijn enkele opvallende aanbevelingen van de Expertgroep Energie en Elektrotechniek van IE-net, de Vlaamse ingenieursvereniging, om de klimaatdoelstellingen te kunnen halen. "Politici moeten verder kijken dan de volgende legislatuur. We vragen 10, 20, 30 jaar vooruit te kijken", zegt Jan Desmet, professor Elektrotechniek en voorzitter van IE-net.

Energie is de oorzaak en de oplossing van het klimaatprobleem, zeggen de ingenieurs van de Expertgroep Energie en Elektrotechniek van IE-net. Zij zijn de topexperts op het vlak van energie in ons land. 

En die energie is noodzakelijk om onze welvaart te garanderen. Tot hiertoe halen we die vooral uit fossiele brandstoffen, zoals steenkool, olie en gas. Maar door de klimaatopwarming kunnen we niet gewoon blijven voortdoen zoals we bezig zijn, zo leert ons de wetenschap. We moeten overschakelen op groene energie, energie uit zon en wind. We doen dat al, maar niet genoeg.  Als we gewoon blijven voortdoen zoals we bezig zijn, dan halen we in 2050 amper de helft van de klimaatdoelstellingen die we volgens velen zouden moeten halen.

Er is dus een plan nodig om ons comfort te garanderen en toch te voldoen aan de klimaatnormen. En dus hebben de ingenieurs van IE-net zich aan zo'n plan gewaagd. Dat omvat zes strategische aanbevelingen voor politici en beleidsmakers.

Het probleem in ons land is dat er weinig langetermijnvisie is, benadrukt Jan Desmet, professor Elektrotechniek aan de UGent en voorzitter van IE-Net. "Politici moeten verder kijken dan de volgende legislatuur. We vragen 10, 20, 30 jaar vooruit te kijken. In België is dat telkens een moeilijke oefening. Als de overheid verandert, moet er telkens heropgestart worden. Daarom vragen we aan de politiek om de zes aanbevelingen grondig door te nemen."

Politici moeten verder kijken dan de volgende legislatuur. We vragen 10, 20, 30 jaar vooruit te kijken

Jan Desmet - professor Elektrotechniek

1. Investeer in onderzoek, ontwikkeling en onderwijs

We moeten volop blijven inzetten op onderzoek en ontwikkeling zeggen de ingenieurs. Technologie kan ons redden maar waarschijnlijk hebben we toepassingen nodig die we nu nog niet kennen. Hernieuwbare energie wordt nog altijd goedkoper, maar er is nog veel onderzoek en ontwikkeling nodig voor nieuwe toepassingen.

De ingenieurs waarschuwen ook voor een te optimistische voorstelling door politici. "Alle investeringen in wind en zon leveren in België vandaag nog maar 2 procent van het totale energieverbruik. En ondanks dat de industrie minder energie verbruikt, auto’s zuiniger zijn, huizen beter geïsoleerd worden, heeft dat gezorgd voor een daling van amper 0,8% per jaar van de totale energie die we nodig heben,"zeggen de ingenieurs. En daarvoor is een "volledige trendbreuk in alle sectoren" nodig.

Er moeten zeker geen nieuwe studierichtingen komen, maar we moeten van jongs af aan leren dat er andere manieren zijn dan dat wij het vandaag doen

Jan Desmet - professor Elektrotechniek

Volgens hem kan onderwijs daarbij helpen: "Er moeten zeker geen nieuwe studierichtingen komen, maar we moeten de principes inbakken in opleidingen en van jongs af aan leren dat er andere manieren zijn dan dat wij het vandaag doen." Enkele voorbeelden? Les over energieverbruik of deeleconomieën.

Lees verder onder de video:

Videospeler inladen...

2. Nood aan infrastructuur

“Het gebruik van olie, steenkool en bruinkool móet stoppen", zeggen de ingenieurs. "Het aanbod van hernieuwbare energie moet minstens vertienvoudigen." 

Omdat we al die groene energie uit zon en wind niet hier bij ons kunnen maken, zullen we die moeten invoeren. Net zoals we nu ruwe aardolie of stroom uit steen- of bruinkoolcentrales invoeren. De overheid moet ervoor zorgen dat we de infrastructuur uitbouwen die daarvoor nodig is. 

Eigenlijk zijn er nu maar twee grote energietechnieken, zegt Desmet. "Gas en elektriciteit. Dat betekent dat we pijpleidingen nodig hebben."

Lees verder onder de video: 

Videospeler inladen...

Het plan van de havens van Antwerpen en Zeebrugge en onder andere rederij Exmar om een draaischijf te worden van de invoer van waterstof uit Chili of Oman, past in dat plan.

3. Kernuitstap? Ja, maar op langere termijn!

Tot nu toe is het plan dat we tegen 2025 al onze kerncentrales dicht doen. Maar dat willen de ingenieurs veranderen. Het is een van de meest opvallende maatregelen die ze voorstellen, maar ze worden bijgetreden door bekende klimatologen als Jean-Pascal van Ypersele. 

De gascentrales die de overheid wil (laten) bouwen om de kerncentrales te vervangen, zijn volgens de ingenieurs niet de beste oplossing: ze blazen tonnen CO2 de lucht in terwijl kerncentrales dat niet doen. Met kerncentrales blijven we natuurlijk wel zitten met radioactief kernafval met een langdurige straling. 

Laat Doel 4 en Tihange 3 langer open.

Jan Desmet - professor Elektrotechniek

Vorige winter vreesden we bij momenten dat we niet genoeg stroom zouden hebben in ons land. Er werd een afschakelplan opgemaakt om te bepalen welke gemeenten bij stroomtekort het eerst van het net worden afgeschakeld. Ook deze winter vrezen we stroomtekort als het erg lang hard vriest. 

De ingenieurs pleiten er daarom voor om onze twee jongste kerncentrales ook na 2025 open te houden. Dat zijn Doel 4 en Tihange 3. "Het is geen goed idee om in 2025 in één keer te stoppen. Laat ons enkele kerncentrales langer openhouden om ondertussen te zoeken naar klimaatvriendelijke alternatieven," zegt Desmet.

Lees verder onder de video:

Videospeler inladen...

4. Mis de Europese trein niet

We mogen absoluut de rol niet lossen in het stappenplan dat Europa voorschrijft om de klimaatdoelstellingen te halen. "België had tot hiertoe al geen ambitieus klimaatplan en zelfs dat dreigen we niet te halen," zegt Jan Desmet.

Hij geeft wel toe dat het voor ons land niet evident is. "We zijn maar een klein land. De groei van zonne- en windenergie gaat in Duitsland bijvoorbeeld een stuk gemakkelijker, want de vrije oppervlakte in Duitsland is daar veel groter. Bovendien zijn we een transitieland. Alles moet door België rijden." Toch is het geen excuus voor alles. "Het neemt niet weg dat België andere stappen zou kunnen nemen, die in andere landen moeilijker liggen. Denk aan de impact van CO2-uitstoot verminderen, door de mobiliteit aan te pakken."

België had tot hiertoe al geen ambitieus klimaatplan en zelfs dat dreigen we niet te halen

Jan Desmet - professor Elektrotechniek

5. Elektrische auto's

Volgens de ingenieurs moet de overheid gedragsveranderingen ook meer stimuleren

"Maak de mobiliteit in steden voor auto's bijvoorbeeld wat moeilijker", zegt Desmet. Als voorbeeld haalt hij Denemarken aan. "Daar heeft men fietsostrades gemaakt die men ook in de winter sneeuw- en ijsvrij houdt, wat men niet doet voor de wagens. Zo stimuleer je mensen om de fiets te nemen. Mensen kiezen toch altijd voor hun eigen gemak of comfort."

Deelauto's vindt Desmet nog zo'n goed voorbeeld. "Dat is nu nog vrij nieuw, maar ik zie dat meer en meer opkomen. Niet alleen binnen organisaties maar ook particulier. Mensen die naast elkaar wonen, gaan samen een auto kopen en gebruiken."

Alleen nog elektrische salariswagens.

Jan Desmet - professor Elektrotechniek

En dan zijn er nog de salariswagens (de bedrijfsauto's die eigenlijk een deel van het loon zijn). Desmet vindt dat alleen elektrische bedrijfsauto's nog te verantwoorden zijn. Hij pleit dan ook voor een snelle omschakeling. "Ik denk dat het maatschappelijk makkelijker zal zijn om mensen een elektrisch voertuig te geven, dan de bedrijfswagens af te schaffen," zegt Desmet. "De wagens worden om de vier of vijf jaar omgewisseld. Dus kunnen we op een korte tijd die wagens gaan elektrificeren." 

Lees verder onder de video:  

Videospeler inladen...

6. Een CO2-taks voor fossiele brandstoffen

Het principe van de CO2-taks is: de vervuiler betaalt. Om de klimaatakkoorden van Europa en Parijs te halen, moet de CO2-uitstoot tegen 2050 met 80 tot 95 procent naar beneden. Dat kan maar op één manier volgens de ingenieurs: door te stoppen met het verbruik van olie, steenkool en bruinkool.

Om dat te doen lukken is het nodig dat politiek een CO2-taks invoert op alle fossiele brandstoffen, denken de ingenieurs.  "Als de overheid niet ingrijpt en enkel de vrije markt laat werken, is de kans groot dat er "too little too late" verandert." 

Als de overheid niet ingrijpt en enkel de vrije markt laat werken, is de kans groot dat er "too little too late" verandert.

Jan Desmet - professor Elektrotechniek

Voor de industrie bestaat er al een soort CO2-taks, maar de ingenieurs vinden dat die uitgebreid moet worden naar particulieren. "Voor de gewone gezinnen zou ik dan voornamelijk kijken naar de brandstoffen die gebruikt worden in voertuigen en niet zozeer die van de woningen."

Lees verder onder de video: 

Videospeler inladen...

"We moeten dus minder CO2 uitstoten. Niet minder energie maken," besluit Desmet. "Eigenlijk gaan we in de toekomst meer energie verbruiken en ook meer elektrische energie. Hoe meer we kunnen elektrificeren, hoe beter. De uitdaging zal zijn: hoe gaan we aan die elektrische energie geraken en hoe gaan we die kunnen opslaan. Dat zijn de echte uitdagingen van de toekomst."

We moeten minder CO2 uitstoten, niet minder energie maken 

Jan Desmet - professor Elektrotechniek

Bekijk hieronder de reportage uit "Het Journaal":

Videospeler inladen...

Meest gelezen