Videospeler inladen...

Illegaal opdrijven van elektrische fietsen is wijdverspreid: "Ik kan hem voor u tot 70 km/u laten rijden" 

“Wil u een gewone elektrische fiets opdrijven tot 45 kilometer per uur, zodat hij even snel kan rijden als de supersnelle speedpedelecs?” Zowat overal waar we de vraag stelden, gingen fietsenmakers erop in. Nochtans is de praktijk verboden. En fietsenmakers weten dat. Maar een opgedreven elektrische fiets is goedkoper dan een speedpedelec en moet ook niet voldoen aan een reeks extra verplichtingen. Verleidelijk om er zo eentje aan te bieden wanneer de klant erom vraagt.

Elektrische fietsen duiken almaar meer op in het verkeer. De gewone (de zogenoemde e-bike), met een motortje dat u bij het trappen ondersteunt tot 25 km/u.  En de supersnelle speedpedelec. Veel duurder dan de gewone, maar ook veel sneller: u krijgt trapondersteuning tot 45 km/u.

De elektromotoren op de e-bike geven extra ondersteuning als je minder dan 25 kilometer per uur rijdt. Maar als u een beetje sneller wil trappen, valt het motortje stil, en zit u plots met een fiets van makkelijk 25 kilogram die u op eigen kracht moet voorttrappen. Frustrerend, vinden sommige fietsers blijkbaar.

De legale oplossing: een speedpedelec tot 45 km/u

De enige wettelijke oplossing is dan: een speedpedelec kopen. Die biedt trapondersteuning tot 45 kilometer per uur en is wettelijk duidelijk omschreven: de overheid beschouwt de speedpedelec als een bromfiets. Dat betekent: u hebt er een rijbewijs voor nodig (waarvoor u dus minimaal 16 jaar oud moet zijn), u moet de speedpedelec laten inschrijven met een nummerplaat, hij heeft een gelijkvormigheidsattest, een fietshelm is verplicht en u mag er geen fietspaden mee op waar ook voetgangers op mogen.

Bovendien zijn speedpedelecs niet goedkoop: ze zijn makkelijk 1.000 euro duurder dan een gewone e-bike. Voor topmodellen kan dat zelfs oplopen tot prijsverschillen van 5.000 euro.

De illegale oplossing: een e-bike tot zelfs 70 km/u

Maar er is ook een andere oplossing: een illegale, namelijk de fiets laten opdrijven. Zo blijft de motor kracht geven, tot zelfs 70 kilometer per uur. Op het internet kan u verschillende elektronische sets vinden die u bovendien zelf kan installeren. Maar ook nogal wat fietsenherstellers bezondigen zich aan de illegale praktijk, zo bleek uit ons undercoveronderzoek.

(lees verder onder het screenshot van een website voor elektronische sets)

Van de 6 winkels die we op één dag lukraak bezochten, bleken er aanvankelijk maar liefst 5 bereid ons te helpen. Dat ging van het spontaan aanbieden om ons een opgedreven elektrische fiets te verkopen (zelfs zonder dat we de vraag hadden gesteld), een voorstel om de fiets op te drijven tot 70 kilometer per uur (!) en een onmiddellijke "ja" op onze vraag, met de waarschuwing dat het wel illegaal was. 

Eén fietsenmaker wilde de fiets zelfs opdrijven tot 70 kilometer per uur, hoewel hij wist dat dat illegaal was

Eén handelaar wilde de fiets opdrijven op voorwaarde dat we een document ondertekenden dat we hem nooit op de openbare weg zouden gebruiken. Op privéterrein mag u met uw fiets namelijk doen wat u wil. Het is enkel op de openbare weg dat de wetgever beperkingen oplegt. De fietshandelaren schuiven de verantwoordelijkheid dus af op de klant, want allemaal wisten ze heel goed dat dit een illegale praktijk was. Eentje liet ons trouwens plots weten dat hij niet langer wenste mee te doen met de praktijk. Aanleiding was een dodelijk ongeval van een jongere met een elektrische fiets dat nogal fel in de media was belicht. De zaakvoerders hadden dan ook beslist om niet langer e-bikes op te drijven.

Maar het was wel vrij duidelijk dat de praktijk redelijk courant is. Eén fietsenmaker vertrouwde ons toe dat er volgens hem meer illegaal opgedreven fietsen dan speedpedelecs rondreden. Volgens een andere “deed iedereen het, ook ik heb het gedaan”. Een andere beweerde nog dat 90 procent van de elektrische fietsen die hij verkocht, opgedreven waren, en dus illegaal rondreden.

(Lees verder onder de video met de reacties van de bezochte fietshandelaren)

Videospeler inladen...

Tijdens een extra telefoonronde stootten we nog op meerdere fietshandelaren die bereid waren fietsen op te drijven. Ook het Eén-programma "Fact Checkers" legt nu woensdag de illegale praktijk bloot. Ze zullen proberen eigenhandig een fiets op te drijven met een doe-het-zelf-set, al stelden ook zij vast dat meerdere fietsherstellers zich bezondigen aan de illegale praktijk.

Hoe een legale e-bike verandert in een illegale speedpedelec

We namen de proef op de som, en brachten bij 1 van de 4 overgebleven winkels een elektrische fiets binnen om hem te laten opdrijven. Dat ging met een compleet onzichtbare verborgen chip in de motor, die je naar believen kon aan- en uitzetten via één van de bestaande knoppen op het stuur van je fiets. Uiterlijk is er van de ingreep dus geen spoor te zien. De e-bike ziet er nog altijd volkomen normaal uit. Alleen heeft één van de originele functietoetsen op het stuur er een extra mogelijkheid bij gekregen: de fiets "gas" laten geven tot 45 km/u.

Chipset waarmee een elektrische fiets kan worden opgedreven

Aan een opgedreven fiets is uiterlijk niets te zien

Binnen de paar dagen was de ingreep gefikst. We betaalden met cash geld, zonder factuur. Van de illegale ingreep mocht geen spoor in de boekhouding terug te vinden zijn, zo lieten meerdere fietsherstellers ons verstaan. En inderdaad: de fiets was een totaal andere geworden. Eén druk op de knop en je kreeg plots een boost, een ondersteuning tot boven de 45 km/u, zelfs bergop. Dit was geen e-bike meer, maar een echte speedpedelec. Zij het een illegale: zonder nummerplaat, inschrijvingsbewijs of rijbewijs (en dus ook zonder een minimumleeftijd van 16 jaar). Eentje waar je op het eerste gezicht zonder helm de weg mee op mocht, en ook op de fietspaden voor gemengd voetgangers- en fietsgebruik. Gevaarlijk: dat is vragen om ongelukken.

Het mag niet en het is gevaarlijk

Dat is meteen ook de waarschuwing van Vias (het vroegere Belgische Instituut voor Verkeersveiligheid): zonder helm met een dergelijke snelheid de weg op, dat kan bij ongevallen leiden tot ernstige letsels. Bovendien vernauwt volgens Vias bij een hoge snelheid het gezichtsveld: de fietser raakt in een soort tunnelvisie waardoor zij/hij de gevaren veel minder ziet aankomen.

En de fietser rijdt ook met een illegaal voertuig rond. Vias is formeel: een e-bike die opgedreven is tot boven de 25 km/u is verboden op de openbare weg.

Een opgedreven fiets op de openbare weg is een illegaal voertuig

Volgens de politie kan u er ernstig in de problemen mee komen bij de verzekering. Als u met een opgedreven e-bike in een ongeval betrokken raakt, zou de verzekering wel eens alle kosten van zich af kunnen schuiven en bestaat de kans dat u helemaal alleen voor alle (lichamelijke en materiële) schade van het ongeluk opdraait.

Maar dat is wel op voorwaarde dat een gemanipuleerde e-bike kan worden betrapt. En daar stelt zich een groot probleem.

Quasi onopspoorbaar: ontoereikende wetgeving en geen testapparaten

Gevraagd naar een reactie komt de politie tot de conclusie dat de wetgever het haar wel heel erg moeilijk heeft gemaakt om overtredingen met opgedreven e-bikes vast te stellen. Dat kan momenteel enkel door de opgedreven elektrische fiets op een vlakke weg te doen rijden, en dan proefondervindelijk na te kijken of de fiets nog trapondersteuning biedt bij snelheden boven de 25 kilometer per uur.

De manipulatie wettelijk vaststellen is volgens de politie zo goed als ondoenbaar

Zo goed als ondoenbaar, stelt Nicholas Paelinck, voorzitter van de Vaste Commissie van de Lokale Politie en korpschef van de politiezone Westkust. “Bewijs maar eens dat je op dat moment geen wind in de rug hebt, of dat de weg toch niet licht hellend is." Een vastgestelde overtreding kan bovendien makkelijk juridisch aangevochten worden, vult Vias aan. De overtreder kan altijd beweren dat hij op eigen spierkracht meer dan 25 kilometer per uur reed.

(Lees verder onder de video)

Videospeler inladen...

De enige oplossing volgens Paelinck: een aanpassing van de wetgeving. Opgedreven fietsen moeten net als opgedreven bromfietsen op rollen geplaatst kunnen worden. De fabrikanten moeten ook de maximale bijtrapsnelheid van hun fietsen meegeven. Als je dan vaststelt dat de fiets op de rollen die snelheid duidelijk overschrijdt, kan je uniform gaan vervolgen en beboeten. Een inbeslagname van de gemanipuleerde fiets, bijvoorbeeld.

Maar dan moeten de rollenbanken wel ter beschikking zijn, natuurlijk. Die zijn niet te vergelijken met de klassieke rollenbanken, waarop opgedreven bromfietsen worden getest. Ze moeten niet alleen registreren of een fiets de toegelaten snelheid overschrijdt, maar ook of de pedalen op dat moment nog kracht bijkrijgen van de motor. Want in vrije loop kan elke fiets, ook een gewone, snelheden van veel meer dan 25 km/u aan. De overtreding is er alleen wanneer bij het trappen de extra kracht van de elektrische motor ook nog wordt geleverd boven de 25 km/u.

Rollenbanken om gemanipuleerde fietsen te kunnen testen bestaan, alleen heeft geen enkele politiezone in ons land er zo een ter beschikking

Zulke moderne rollenbanken bestaan, benadrukt Paelinck, ook in mobiele vorm. Alleen, ze zijn erg duur en er is geen enkele politiezone in ons land die er over eentje beschikt.

De wetgever moet dus nog wat werk verzetten vooraleer gemanipuleerde fietsen effectief kunnen worden bestreden. Maar dat zal voor een volgende regering zijn, na de verkiezingen van mei.

Het is sowieso het beste als het opdrijven van elektrische fietsen verdwijnt. De fietser brengt er niet alleen zichzelf in gevaar, maar ook anderen, zo benadrukt de Vlaamse Stichting Verkeerskunde. Er zijn regelmatig meldingen van ongevallen met elektrische fietsen.

En opgedreven fietsen zijn zeker geen bevorderlijke factor om fietsongevallen de kop in te drukken. Het aantal ongevallen is sinds een paar jaar opnieuw fors aan het stijgen. Vermoedelijk omdat we met z'n allen opnieuw meer fietsen. Maar mogelijk ook omdat we dat alsmaar sneller doen. Ook op een illegale manier, zo blijkt nu.

Beluister het gesprek met Luc Pauwels in "De ochtend":

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier:

Videospeler inladen...

Meest gelezen