Europese ministers van Financiën bereiken akkoord over economisch hulpplan van 540 miljard euro

Met de meeste lidstaten in een lockdown is de Europese economie in een -weliswaar tijdelijke- stilstand gekomen. Cijfers uit China tonen aan dat dat een stevige impact op de economie heeft en dat zal hier niet anders zijn.

De meest getroffen landen zijn Italië en Spanje, twee Zuid-Europese staten die ook tijdens de financiële crisis van 2008 en de eurocrisis nadien harde klappen incasseerden. Samen met Frankrijk vroegen ze dan ook dat Europa gemeenschappelijke "corona-obligaties" zou uitgeven, schuldpapier waarbij sterke landen zoals Duitsland mee de last zouden dragen. Net zoals na 2008 waren noch Duitsland en zeker Nederland niet voor dat soort obligaties te vinden. 

Die komen er ook nu (nog) niet, maar Europa kon niet bij de pakken blijven zitten. De eurogroep -de ministers van Financiën van de eurozone- zijn het vanavond wel eens geraakt over een massaal steunplan voor de zwaar getroffen landen en hun economie. Die "bazooka" omvat 540 miljard euro en wordt afgevuurd door een hele groep van Europese instellingen. 

Gezondheid is geen kernbevoegdheid van de EU, maar economie is dat wel. De ministers zijn op hun videoconferentie eens geworden om het Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM) in te zetten voor hulp aan de zwaarst getroffen landen. U herinnert zich dat ESM misschien als het permanente noodfonds dat enkele jaren geleden is opgericht om een herhaling van de eurocrisis te voorkomen. Dat ESM zal nu ook de hoofdmoot van het reddingsplan voor zijn rekening nemen, ter waarde van 240 miljard euro aan goedkope leningen voor landen in moeilijkheden zoals Spanje en Italië. Ze maken aanspraak op een kredietlijn tot 2 procent van hun bruto binnenlands product. Er worden geen voorwaarden opgelegd, maar het geld mag wel alleen gebruikt worden voor gezondheidsuitgaven. 

Daarnaast gooit de Europese Investeringsbank (EIB) nog eens 200 miljard op tafel om bedrijven in moeilijkheden te ondersteunen in de vorm van een garantiefonds voor grote ondernemingen, maar vooral ook kleine en middelgrote bedrijven. Die zijn vaak de motor achter jobcreatie en -behoud en de EIB wil dat zo houden. De EIB werd opgericht door de stichtingsverdragen in 1957 en haalt kapitaal op om het beleid van de Europese Unie te ondersteunen. 

Tenslotte wordt er nog 100 miljard euro vrijgemaakt om de gevolgen van gedeeltelijke werkloosheid voor veel werknemers op te vangen. Dat moet een algemene verarming en verschraling van de economische vraag voorkomen of beperken. 

"Heel wat gezinnen en bedrijven zijn getroffen en leven momenteel in grote onzekerheid. Na de moeizame discussies van de voorbije dagen en weken was het absoluut noodzakelijk om hen vandaag een duidelijk signaal van Europese solidariteit te geven. Ook Europa staat aan hun zijde. Dit is een belangrijke, eerste stap om op korte termijn de meest urgente noden aan te pakken", reageert minister van Financiën Alexander De Croo op het akkoord.

Zoals altijd in Europa is het nieuwe plan dus een compromis. Het principe van coronabonds leek niet te pruimen voor de noordelijke landen, maar anderzijds was er het besef dat de EU enkel aan elkaar hangt door solidariteit en niets of weinig doen nu geen optie was om het vertrouwen in de Unie bij het publiek niet te ondermijnen. Toch heeft het dagen van overleg en touwtrekken gevergd vooraleer er een akkoord is. Of het volstaat, zal snel blijken.

Los daarvan trekt de Europese Commissie nog eens 15 miljard euro steun  uit om de gezondheidszorg in armere landen te ondersteunen tegen de corona-epidemie. Het gaat vooral om landen in Afrika, maar ook staten in het Midden-Oosten, de westelijke Balkan, Armenië en Oekraïne en sommige landen in Latijns-Amerika en de Caraïben.

Bekijk hier minister van Financiën Alexander De Croo over het bereikte akkoord:

Onze EU-expert Rob Heirbaut geeft meer uitleg in "Het Journaal":