State of the Union: een relatief jonge traditie, met dank aan Celie

Doordat de begrotingsonderhandelingen gisteravond zijn afgesprongen, is er vanmiddag geen State of the Union in de Kamer. Die traditie waarbij op de tweede dinsdag van oktober een federale beleidsverklaring wordt voorgelezen door de premier is echter nog een relatief jonge traditie. De beleidsverklaring staat niet in de grondwet: het is dus niet problematisch dat ze uitgesteld wordt, maar het betekent wel "gezichtsverlies" voor de regering.
archieffoto

Van waar komt State of the Union-traditie?

"De State of the Union is niet iets wat al 100 jaar bestaat", legt Johny Vansevenant uit in "De ochtend" op Radio 1. Het voorlezen van een beleidsverklaring naar Amerikaans model werd in de jaren 90 ingevoerd door oud-premier Jean-Luc Dehaene (CD&V). "Zijn vrouw Celie woonde een tijd in de VS, Jean-Luc Dehaene keek dus ook naar wat er daar gebeurde." De Amerikaanse president houdt zijn State of the Union elk jaar in januari en maakt dan zijn plannen of politieke doelstellingen voor het komende jaar bekend.

De nieuwe traditie bleef ook na Dehaene behouden. "Premier Guy Verhofstadt (Open VLD) maakte er een kunst van om dan prachtige toespraken te houden", zegt Vansevenant. "Hij had er ook speechsschrijvers voor in dienst."

Is uitstel uitzonderlijk?

Het is niet de eerste keer dat de State of the Union wordt uitgesteld. De jongste jaren gebeurde het al vaker. "Tijdens de regering in lopende zaken onder Yves Leterme was er geen State of the Union", legt Vansevenant uit. "En premier Elio Di Rupo moest in 2013 ook zijn State of the Union uitstellen." Dat was toen ook door problemen met de begroting. In 2012 was er ook al geen State of the Union. Dat was toen wel vooraf afgesproken omdat er op zondag gemeenteraadsverkiezingen waren.

Is dit problematisch?

Het uitstellen van de State of the Union is op zich dus niet problematisch. De beleidsverklaring staat niet in de grondwet, maar is een moderne traditie, die enkel een symbolische betekenis heeft.

Maar het betekent volgens politicoloog Dave Sinardet wel gezichtsverlies voor de regering. "Het is ook twee keer gebeurd onder Di Rupo. Daar wordt nu duchtig naar verwezen. Maar ik weet niet of die verwijzing voor alle regeringspartijen zo gelukkig is, want met name de N-VA zei in 2013 dat dit bewees dat de regering geen enkele samenhang vertoonde en dat het begrotingswerk knoeiwerk was. Het is dus toch wel pijnlijk voor deze regering, die beloofd had om het anders te doen." Volgens Sinardet is het trouwens wel uitzonderlijk dat de beleidsverklaring op het allerlaatste moment wordt uitgesteld. Ook volgens Johny Vansevenant is het crisis wanneer je de federale beleidsverklaring niet haalt.

De federale beleidsverklaring is nu uitgesteld naar een later, nog te bepalen, tijdstip. Tegen vrijdag 15 oktober moet Europa wel een begroting krijgen.

Meest gelezen