Een gat in de markt - Kristien Bonneure
Zomergaines
En dan zijn er de oneetbare dingen: knopen, garen, schlagercdās, poetsgerief. Pakistanen slijten felgekleurde blingbling T-shirts, made in China. Je kunt er god-bewaar-me nog altijd vleeskleurige āzomergainesā passen, boven je kleren. Brave bejaardenkramen showen de laatste modellen schortjurken. Ontworpen door een kleurenblinde met een tremor. De jurk van Oma Reus was vele keren mooier.
De markt appelleert aan al je zintuigen. Je mag bijna overal van proeven en aan tasten. De geur opsnuiven van rijen bradende kippen, escargots, hamburgers en verbrande ui om halfnegen ās ochtends, nou jaā¦
Verse paling
Marktkramer is het Ć©chte oudste beroep ter wereld. Petje af voor zoveel enthousiasme. Elke dag weer vroeg opstaan, ver rijden, uren op de been zijn, afbreken, inpakken en wegwezen. En altijd vriendelijk zijn tegen de klanten. Goedlachs en vaak ook geestig.
Tenminste, als je tegen wat āgendergerelateerdā taalgebruik kunt. Ik hoor marketenters vaak āmadammekeā zeggen, maar nooit āmeneerkeā. Vorige maand kreeg ik bij mān groenten een āpottenlikkerā voor mijn moederdag. āZou uwen vent geen prei eten vanavond?ā Aan een ander kraam klinkt het wat flatterend āiefrake wa zalt zijn?ā
Een conversatie: vrouwelijke klant bestelt verse paling. Schalkse visboer antwoordt: āDie is op, je zal het met de mijne moeten stellenā. Waarop de vrouw, bliksemsnel en radder dan rad: āDie is niet zo vers meer, dank uā. Ha-ha-ha!
Dweilen en behaās
Ik hou van de zwijgzame aardappelboeren, vader en zoon, met hun Permekehanden. Ze venten ook uien en knollen. Ik denk dat ze na de noen weer in hun hobbithol kruipen. Ik hou van de allesverkoper (veters, eiersnijders, marcellekes, dweilen, maximumprijs 5 euro) die bizar en onafgebroken āmaria-maria-maria-maria!ā roept naar iedereen die voorbijloopt. Ik heb een boon voor het viskraam met drie welgezinde meesters in de fileerkunst.
En dan vergeet ik nog de standwerkers die dingetjes demonstreren die niemand nodig heeft. Hun queeste is: je doen twijfelen. Heb ik Ć©cht geen ananasboor vandoen? Zou dat niet gemakkelijk zijn? Die vlotte kerels moeten in de politiek gaan met hun verbaal talent. Ze doen het beter dan Eddy Wally, want āde mensen kopen bij mij, en daarom zing ik blij: als marktkramer ben ik geborenā¦ā, geef toe, dat zijn karamellenverzen.
Gat in de markt?
Helaas merk ik dat er minder kramen staan, dat er soms lege plekken zijn, letterlijk gaten in de markt. Het publiek veroudert ook, is mijn indruk. Ik zie veel bejaarden met caddies of rollators of duwwagentjes met een zielige oude hond erin.
Een warme oproep dus: ga niet alleen naar de markt op uw zonnige vakantiebestemming straks, maar ook hier, om de hoek, naar de boeren-, bio- of gewone markt. Steun dit heerlijke erfgoed, waar ook nieuwe Belgen moeiteloos hun draai in vinden. Waar je de seizoenen kunt lezen in de kramen: paddenstoelen, winterkool, viooltjes, zonnebloemen. Je komt er altijd wel een bekende tegen voor een praatje. Qua beleveniswinkelen kan hier geen Joeplees aan tippen. Lang leve de markt. Acht bakjes aardbeien, graag, āt is voor confituur.
(Kristien Bonneure werkt voor www.cobra.be, de cultuurwebsite van de VRT. Ze is de auteur van āStil levenā (Lannoo).)