Ken Loach wordt antisemitisme aangewreven, maar hoe zit dat precies?

Eerst en vooral: over de films van Ken Loach (°1936) gaat het niet. Hij regisseert maatschappijkritische films, die altijd de kant van de underdog en de “working class” kiezen. Maar over Joden en over Israël gaan ze niet. Hoogstens is er een Joods personage, zoals Sam Shapiro uit “Bread and roses”, een vakbondsmilitant.

Weg van de regisseursstoel is Ken Loach een harde criticus van de staat Israël, en van de onderdrukking van de Palestijnse bevolking. Loach riep op tot een culturele boycot van Israël, en uitte kritiek op de band Radiohead toen die daar optrad. Maar tegelijk lag Loach zelf onder vuur omdat zijn eigen films nog wel verdeeld werden in Israël.

Vooral een BBC-interview van september 2017 lokte kritiek uit. Het verwees naar een debat, in de marge van een Labour­conferentie, waar de deelnemers de vraag kregen of de Holocaust echt gebeurd was of niet. De BBC-reporter vroeg aan Ken Loach of hij dat onaanvaardbaar vond en hij antwoordde: “Over geschiedenis kunnen we allemaal discussiëren. Geschiedenis is ons gemeenschappelijk erfgoed om te bespreken en te analyseren. De stichting van de staat Israël , bijvoorbeeld, gebaseerd op etnische zuivering, kunnen we allemaal bespreken. De rol van Israël nu evenzeer. Probeer dat niet te ondergraven met valse verhalen over antisemitisme.” 

(lees verder onder de video)

Ken Loach schreef kort daarna een brief naar The New York Times waarin hij dit een “verward interview” noemde, waarin zijn woorden werden verdraaid tot het omgekeerde van wat hij bedoelde. “De Holocaust is net zo’n waargebeurd historisch feit als de Tweede Wereldoorlog.” Woorden die hij ook herhaalde in zijn antwoord aan de ULB, nadat die om uitleg had gevraagd naar aanleiding van de kritiek op zijn eredoctoraat.

Ken Loach staat dicht bij Jeremy Corbyn, de leider van de socialistische Labourpartij in Groot-Brittannië. Hij regisseerde de verkiezingsspots van Labour en ook een documentaire over de partijleider. Corbyn wordt al enige tijd verweten te weinig te doen tegen partijleden die antisemitische uitspraken doen, bijvoorbeeld op Twitter.  Er was zelfs sprake van een opstand van partijleden. Volgens Ken Loach waren zij er enkel op uit om Corbyn te destabiliseren; hij vond dat de criticasters van Corbyn uit de partij moesten worden gezet. 

En dan is er nog het theaterstuk “Perdition”, uit 1987, geregisseerd door Loach. Daarin is sprake van samenwerking tussen nazi’s en Joden, met als doel de stichting van een eigen Joodse staat. De première werd indertijd stopgezet na protest. Loach zei in latere interviews “dat hij zich er toen bewust van werd dat de stichting van Israël gebaseerd is op een misdaad jegens de Palestijnen”.