Chester, Pennsylvania: van "boom town" tot kruispunt van gore armoede en extreme milieuvervuiling 

Het is een trieste aanblik langs de Delaware Rivier. De grootste verbrandingsoven van de VS is hier gevestigd. Even verderop bevindt zich een grote fabriek voor de verwerking van afvalwater, en nog wat verder langs West Front Street torenen de grote schoorstenen van een energiecentrale boven de horizon uit: rook van steenkool die wordt verbrand.

Heel in de verte: rook van ruwe oliederivaten die worden geraffineerd. Nog? In dezelfde buurt ligt ook een papierpulpfabriek. Voorheen was er ook nog een chemisch afvalverwerkingsbedrijf, waarvan de vergunning na heftig protest werd ingetrokken. Een gepland vilbeluik kwam er na nieuw protest niet. Dit lijkt wel Amerika’s Afvalstraat.

Honderd meter verwijderd van de verbrandingsoven, landinwaarts, liggen de woonwijken van Chester, 34.000 inwoners, gescheiden door een rij bomen die elk jaar opnieuw moeten worden aangeplant, omdat de bomen doodgaan.  Rondom Front Street leeft 1 op de 3 inwoners onder de armoedegrens. 75 procent van hen zijn zwarte Amerikanen.

Chester is het Amerikaanse kruispunt van gore armoede en extreme milieuvervuiling. Hier heersen veel gezondheidsproblemen: meer hart- en vaatziekten, een pak meer kankers, meer longziekten. Wetenschappelijk kan je de rechtstreekse link nooit bewijzen, maar alles wijst er wel op: dat de giftige stoffen die worden uitgewasemd door al die industriële schoorstenen de bewoners ziek maken.

Chester, de strontstraat van Amerika. Onwelriekend, zo ruikt het hier, vooral ’s nachts, als de oven tonnen trash (vuilnis nvdr.) verbrandt.

Chester werd lang geleden gesticht. Op het bord dat bezoekers welkom heet, staat het jaartal 1644. De oudste stad van Pennsylvania. Gesticht als tabaksplantage door de pioniers, als deel van de nederzetting New Sweden, ooit Finlandia  genoemd. Veel Scandinaviërs hier, heel lang geleden.

Vlakbij landde in 1682 William Penn, de stichter van de stad Chester, naar wie de staat Pennsylvania is vernoemd. William Penn, de stichter van de Society of Friends, beter bekend als de Quakers. Chester ligt een beetje gekneld tussen Philadelphia in Pennsylvania en Wilmington in Delaware.

Aan de overkant van de brug ligt de staat New Jersey. In het begin van de twintigste eeuw was Chester een bloeiende industriestad, met een Fordfabriek en een General Motors-afdeling. De grootste wc-papierfabriek ter wereld stond ooit op het grondgebied van Chester, de Scott Paper Company. 60 procent van alle wc-rollen ter wereld werden hier geproduceerd.

Voor de Tweede Wereldoorlog was Chester zelfs een soort cultureel mekka in dit oostelijke deel van de VS. Ook de grootste scheepswerf van Amerika, de Sun Shipyard, bevond zich in Chester. No more! Dat gouden tijdperk is voorbij. 

Tegen het einde van de jaren 60 van de vorige eeuw zetten de aftakeling en het verval in. De bloeiperiode stopte abrupt. Ook de treinen uit New York naar het zuiden stopten niet langer in Chester. De autobouwers sloten hun fabrieken. De staalbedrijven trokken weg. Ook de mensen verhuisden, omdat de banen verdwenen. De bevolking daalde van 66.000 naar 34.000 inwoners.

Arnold Seals is een zwarte Amerikaan en woont er nog steeds. Hij kijkt nostalgisch terug naar de vervlogen tijd. “Dit was een boom town. Alles was hier, en nu is alles verwaarloosd. Het is een puinhoop nu,” zegt de 70-jarige Arnold, terwijl hij met zijn bezem het trottoir tegen beter weten in schoonveegt.

Naast hem allemaal vervallen huizen die dichtgetimmerd zijn en verlaten.  Chester wordt ook nog eens geplaagd door veel wapengeweld. De openbare scholen hebben volgens vele onderzoeken een beschamend lage kwaliteit. 

De verbrandingsoven van Chester staat er sinds 1992. Sinds een jaar of vijftien is hij in handen van het bedrijf Covanta, marktleider in afvalverwerking, een beursgenoteerd bedrijf. Elke dag wordt in deze reusachtige verbrandingsoven meer dan 3.500 ton afval verbrand.

Amper 1,6 procent van alle aangevoerde afval komt uit Chester zelf. De rest komt aangedenderd per schip, per vrachtwagen (tientallen zag ik er voorbijrijden), of per trein. Het afval komt uit het noorden, het oosten, het westen en het zuiden, soms zelfs vanuit North Carolina en Michigan.

“Wonen is hier spotgoedkoop,” zegt Phyllis, die haar winkelkarretje over een stuk braakliggend terrein achter zich aansleurt. “De vervuiling van de oven maakt alles goedkoop. Wie wil hier anders nog wonen?” Vroeger was iedereen in de buurt eigenaar van zijn of haar huis.

Dié mensen zijn weggetrokken. Hun huizen zijn amper nog een dollarcent waard. De verkrotting woekert in de straten. Wie hier nog komt wonen, is al straatarm. Er hangt een spookachtige sfeer als van een soort ecologische apocalyps.

Niet toevallig is de oven hier ingeplant. Vervuilers investeren vaak in gebieden waar de kans op protest gering is: arme, laagopgeleide regio’s. Maar dat is buiten Zulene Mayfield gerekend. Zij vecht voor de leefbaarheid van de buurt waar ze opgroeide.

Chester Residents Concerned for Quality Living. Zulene is bijna 58.  Ze is emotioneel en strijdbaar als ze het heeft over de verbrandingsoven. “Ze doen alsof de rook die ze uitstoten schoon is en aan alle normen voldoet,” zegt ze. “In feite spuwt de verbrandingsinstallatie 24 uur op 24 gif de lucht in: arseen, cadmium, kwik, lood, dioxines, stikstofoxide en massa’s fijnstof.”

Zulene nagelt de stad Philadelphia aan de schandpaal. “Als de oven zo proper is, zoals ze graag beweren, waarom hebben ze dan de oven in Chester gezet, en niet in hun eigen stad van broederlijke liefde?”

De gezondheidstoestand in Chester alarmeert. 64 procent meer vrouwen hebben eierstokkanker dan in de rest van de VS. Mensen sterven veel makkelijker dan elders aan hartziekten.

Vroeger gebeurde het niet, maar nu wel: ook recycleerbaar afval wordt voortaan verbrand. Voor het leefmilieu is dat een flinke stap achteruit. Vroeger werd het recyclable plastic per schip naar China gevaren. China is recent gestopt met de invoer daarvan. Er is dus een groot probleem.

China importeerde vroeger elk jaar ongeveer één miljoen ton plasticafval. Die stroom is gestopt, en Amerika heeft zelf geen fabrieken om dat afval te verwerken tot herbruikbare producten. Dus wordt het gestort op de vuilnisbelt, of verbrand in de oven, zoals in Chester.

Ongeveer 200 ton recycleerbaar plastic afval gaat naar de verbrandingsoven. Elke dag! De kost van recyclage wordt veel te hoog voor een stad als Philadelphia. Verbranding is veel goedkoper.

In heel de VS wordt overigens maximaal 9 procent van alle plasticafval gerecycleerd. Dat is een bijzonder laag percentage. Ik ben dan ook hoogst verbaasd als de bevoegde schepen van Philadelphia, Carlton Willams, voor onze camera beweert dat Amerika koploper is in recyclage én een voorbeeld van duurzame ontwikkeling.

De feiten spreken dat ferm tegen. Amerika heeft lang niet genoeg capaciteit om te recyclen, en als het al gebeurt wordt de prijs voor recyclage doorgerekend aan de klant. Intussen blijft nieuw plastic veel goedkoper dan de gerecycleerde variant.

Het is dus economisch zinloos om te recycleren. Elk jaar neemt de plasticberg nog met vier procent toe, met alle desastreuze gevolgen van dien voor de gezondheid van de aarde en de oceanen. 

De oven van Chester verbrandt afval in verbrandingskamers die de hitte gebruiken om water om te zetten in stoom. Die stoom drijft turbines aan die op hun beurt stroom opwekken, die verkocht wordt aan het elektriciteitsnet.

Covanta verkoopt die stroom onder meer aan de casino’s van Atlantic City in New Jersey. Zulene had aan de verbrandingsoven voorgesteld om gratis stroom te leveren als compensatie voor de arme en zieke inwoners van Chester. Een vergeefse vraag. Covanta wil geld verdienen. 

Volgens de bevoegde schepen in Philadelphia, Carlton Williams, is er met de verbrandingsoven letterlijk geen vuiltje aan de lucht. Het afval wordt omgezet in energie, zegt hij. De oven is een afvalenergiecentrale geworden, en die vervuilt niet. “Uit de schoorsteen komen geen giftige stoffen meer.”

Zulene Mayfield is woest als ze de bewering hoort: “Die idioot is niet waard dat hij schepen is van wat dan ook. Hij beseft niet eens dat ook afvalenergiecentrales giftige dampen uitstoten, zoals stikstofoxide en zwaveloxide. Dat hij de wetenschappelijke feiten negeert, is een regelrechte schande,” roept Zulene met tranen in de ogen.

De overblijvende as van de verbrandingsoven – ongeveer tien procent van het oorspronkelijke volume – wordt vervolgens naar een vuilnisbelt ergens in Amerika gebracht. In Europa wordt dat restafval vaak in asfalt verwerkt, maar niet in de VS.

Op de schoorstenen staan in principe ook filters, maar kennelijk niet genoeg om alle schadelijke stoffen in de lucht tegen te houden. De normen zijn in principe strenger dan vroeger, maar ze worden niet altijd nageleefd. In Chester zou de verbrandingsoven eigenlijk vier roetfilters moeten hebben. Er zijn er maar twee, omdat vier te veel geld kosten voor Covanta.

Voor de inwoners van Chester is er in ruil elke dag een stevige portie stank en vervuiling. Als je in de buurt woont, kun je ’s nachts beter geen ramen op de kipstand zetten. Overdag zie ik kinderen op straat acrobatentoeren uithalen met hun kleine fietsjes, terwijl de rook van de verbrandingsoven voorbij waait. Waarom verwondert het mij niet dat vier op de tien van deze kinderen astmatisch zijn?

Christy, een alleenstaande moeder van drie kinderen, weet nu waarom haar sinussen voortdurend verstopt zitten, sinds ze hier anderhalf jaar geleden een huis huurde. “De industrie en de politiek denken dat ik dom ben en laag opgeleid, omdat ik arm ben. Welnu, ze vergissen zich. Ik heb een diploma in de bedrijfskunde. Ik moét hier wel wonen. Een betere plek kan ik me gewoon niet veroorloven.” De geschiedenis van de kleine man. The little guy is wel vaker de pineut.

De afvalwaterverwerkingsfabriek vlakbij treedt geregeld de normen met voeten. In 2015 nog legde het Amerikaanse Milieu Agentschap (EPA) het bedrijf een boete op van 1,3 miljoen dollar. Er was onbehandeld rioolwater in de Delaware Rivier geloosd. Zwaar vervuild water, en schadelijk voor de mens. Het ging over honderden miljoenen liters met schadelijke bestanddelen. Ja, Chester is echt wel de strontstraat van Amerika. 

Ook de consumenten - Joe en Jane Sixpack - en de winkeliers, hebben boter op het hoofd. Mijn cameraman-producer Daan en ik gingen voor onze interviewafspraak met de commissioner - de schepen - snel een broodje en een soepje nuttigen in het centrum van Philadelphia, tegenover het stadhuis. De beker, de lepel, de verpakking rond de sandwich, en het zakje waar alles in werd gestopt: allemaal plastic.

Philadelphia beweert op posters in heel de stad dat het tegen 2035 volledig afvalvrij zal zijn. Ammehoela! Ik bedenk dat het kapot belasten van plastic wellicht de enige efficiënte manier is om plastiek de wereld uit te krijgen. Een zware ecotaks. Een plasticzakje van tien dollar zal pas dan wellicht niemand nog willen aannemen.

Intussen haalt de stad Philadelphia  - op een goede 20 minuten rijden van Chester - recycleerbaar plastic apart op. Mooi initiatief, ware het niet dat de stad nu 40 procent van dat plastic gewoon naar de verbrandingsoven brengt. “Stop lying to people, Philadelphia!” schreeuwt Zulene het uit voor onze camera.

Mocht Zulene Mayfield niet bestaan en niet protesteren en geen actie voeren, dan was de vervuiling in Chester wellicht nog een stuk erger. Ze is vooral boos op de politiek die maar laat begaan. Ze noemt het een onrecht.

“Macht corrumpeert,” zegt ze. “Afvalbedrijven willen grof geld verdienen aan het afval maar beseffen niet dat ze tegelijk hele gemeenschappen en wijken naar de knoppen helpen.” Zulene is er chronisch kwaad van geworden. Ze is een beetje moegestreden, na twintig jaar van weerstand, na doodsbedreigingen, een poging tot brandstichting in haar huis, en het bekladden van haar kantoor met KKK-symbolen en hakenkruizen.

Vervuilers probeerden haar om te kopen, en toen dat niet pakte: nog meer anonieme bedreigingen of het doorprikken van haar autobanden. Een tijdlang moest ze zelfs bescherming krijgen van een FBI-agent. De enige politicus die ooit naar haar verhaal luisterde, was Al Gore. Maar dat is ook al bijna 25 jaar geleden. 

Zulene Mayfield kan haar tranen niet bedwingen voor de camera: “Dit zijn onze huizen, dit is mijn thuis! Alles wat ik ben of doe, is hier in deze wijk ontstaan. Ik ben een deel van deze gemeenschap, deze buurt heeft me gemaakt. De vervuiling en de laksheid van de overheid dwingen velen van ons te vertrekken. Dat zou toch niet mogen. We kunnen niet opgeven. Wie gaat anders zorgen voor de achterblijvers? Deze buurtkinderen hebben recht op een gezond leven, en het recht om op straat te spelen…”

Het blijft in je neusgaten hangen. Net als de woorden van Lou Reed in zijn nummer Last Great American Whale: “Americans, they’ll shit in the river, dump battery acid in a stream. They’ll watch dead rats wash up on the beach and complain if they can’t swim…”

Chester lijkt op te veel vervuiling op één plek. Als je in Chester bent geweest, vergeet je het daarna nooit meer.

Bekijk hieronder de volledige reportage van "Terzake":