Uw eindejaarspremie inruilen voor een nettovoordeel: doen of niet?
Heel wat bedienden kunnen er dezer dagen voor kiezen om hun dertiende maand in te ruilen voor een nettovoordeel als pakweg een elektrische fiets of een verzekering. Netto in plaats van bruto, u hoort de kassa al rinkelen. Maar de vakbonden zijn bezorgd: is dat op langere termijn wel zo voordelig?
Bedrijven die hun werknemers 'cafetariaplannen' aanbieden, het zijn al lang geen uitzonderingen meer. Wie wat brutoloon inlevert, krijgt een extralegaal nettovoordeel in de plaats: een smartphone, een bedrijfsfiets, extralegale kinderbijslag, ...
Heel wat werknemers tekenen erop in: netto hou je meer over dan bruto en het keuzepalet is bovendien vaak erg breed. Voor elk wat wils dus. Ook de sociale secretariaten zien er brood in: zij kunnen die plannen verkopen als een manier voor werkgevers om hun loonkosten binnen de perken te houden.
Impact op pensioen
En toch is er een 'maar'. De bediendevakbonden uiten hun bedenkingen vandaag in De Standaard. "Wij vinden dat inderdaad geen goede evolutie", bevestigt Elke Maes van de christelijke bediendebond LBC-NVK aan VRT NWS. "Bruto omzetten in netto lijkt aantrekkelijk, want netto houden we meer over, omdat daar geen rsz- en fiscale bijdragen op moeten worden betaald. Maar als je brutoloon omzet naar netto heeft dat wel enorme gevolgen op pensioen, ziekte-uitkeringen en uitkeringen bij ontslag."
LBC berekende dat aan de hand van een voorbeeld: een bruto maandloon van 3.275,72 euro per maand levert bij 20 jaar werken een pensioen op van 873,52 euro bruto. Iemand wiens brutoloon door extralegale voordelen verlaagd is met een tiende krijgt al 84,23 euro pensioen minder. "Bruto baremaloon betaalt op lange termijn gewoon beter", klinkt het.
En de sociale zekerheid?
Bovendien vinden de bonden dat die cafetariaplannen ook een bredere, ideologische discussie waard zijn. "Minder brutoloon, dat betekent ook minder bijdragen voor de sociale zekerheid", legt Mario Coppens uit, voorzitter van de liberale vakbond ACLVB. "Maar met de taxshift, de starterlonen, de flexi-jobs zijn er de laatste tijd al heel wat fenomenen die impact hebben op de sociale zekerheid. We willen niet dat het zover komt dat men binnen 10 jaar zegt: 'We zitten met een tekort in de sociale zekerheid, we moeten verder snoeien in pensioenen en uitkeringen'."
Xavier Baeten, professor aan de Vlerick Business School en gespecialiseerd in verloningsbeleid, noemt die bezorgdheid van de vakbonden in "De ochtend" op Radio 1 "zeker en vast terecht". "Ik denk dat we eerlijk moeten zijn. Van een eindejaarspremie houdt een werknemer zowat een derde over. Bij extralegale kinderbijslag houdt een werknemer de helft over. Het geld moet ergens vandaan komen. Dus daar moeten we wel alert voor zijn."
Een werknemer heeft misschien ook geen vertrouwen in de financierbaarheid van de sociale zekerheid. 'Ik wil het liever nu', zegt die
Ook hij ziet dat werknemers "eieren voor hun geld kiezen". "Als je de keuze laat aan de werknemer, dan heeft die misschien ook geen vertrouwen in de financierbaarheid van de sociale zekerheid. 'Ik wil het liever nu', zegt die."
Bovendien, zo zegt Baeten, moet iedereen durven toegeven dat zulke systemen, met veel keuzemogelijkheden, een positieve impact heeft op de tevredenheid van mensen.
Welke voordelen zijn verantwoord?
Is er een alternatief? De vakbonden stellen dat cafetariaplannen gewoon geen brutoloon mogen vervangen, maar erbovenop moeten komen. Maar Baeten vindt dat de overheid verder moet durven gaan en de volledige loonfiscaliteit moet herbekijken. "We moeten wel eens nadenken welke voordelen we willen aanbieden." Geen extralegale kinderbijslag dus, want dat is in zijn ogen "een pure cashoptimalisatie".
"Misschien moeten we nadenken over andere dingen? Bijvoorbeeld de eindejaarspremie storten als extra bijdrage in het aanvullend pensioen, tijdssparen in de loopbaan, mobiliteit met een bedrijfsfiets: dat zijn zaken waarvan ik vind dat we die gerust maatschappelijk mogen stimuleren. De eindejaarspremie daarvoor inzetten, is niet verkeerd."
Herbeluister hieronder het gesprek met Xavier Baeten in "De ochtend":