De vijf boeken die het leven van radiopresentatrice Michèle Cuvelier hebben veranderd

De 27-jarige Michèle Cuvelier heeft er een druk radioseizoen op zitten: na een deelname aan "De slimste mens ter wereld" vormde ze samen met Eva De Roo en Otto-Jan Ham het triumviraat bij De Warmste Week. Sinds februari dit jaar kan u haar stem horen klinken tijdens de vroege uren: tussen 6 uur en 9 uur presenteert ze op Studio Brussel het ochtendprogramma. 

Dat de radiostudio inmiddels haar heimat is geworden, blijkt een invloed te hebben op haar leesgedrag. "Tijdens mijn studies Woordkunst in Antwerpen lag het zwaartepunt op literatuur.  We moesten toen soms een boek per week lezen, en ik vond dat zalig", vertelt Michèle Cuvelier uitgelaten. "Nu is mijn obsessie verschoven naar muziek. Voor het slapengaan zal ik eerder gaan voor een podcast dan voor een boek, of lees ik muziekblogs in plaats van een blog over literatuur. Ergens voelt dat aan als een verlies, anderzijds is het denk ik logisch dat ik me nu vooral focus op het medium radio, en alles wat daarbij komt kijken."  

Ook de (vroege) uren die ze klopt bij Studio Brussel spelen volgens haar een rol: "Eigenlijk ben ik echt een boekenwurm, maar als je in de media werkt blijft er op een of andere manier weinig tijd over. Zeker de ochtendblokken hebben nogal een invloed: als ik erna thuis kom heb ik even nood aan "hersendood" zijn. En lezen is net iets dat ik wil doen met mijn volledige aandacht erbij. Daarom stel ik het vaak uit tot op vakantie, zodat ik echt in een boek kan kruipen. En liefst in een zo dik mogelijk exemplaar."

Dat laatste is vrij letterlijk te nemen, want alle boeken op Michèle Cuveliers lijstje zijn minstens 500 pagina's lang. "Ik wil dat een boek is als een grote schotel waar je lang van kan eten, zodat het niet meteen op is", lacht ze.

Gabriel García Márquez overspant in dit boek een tijdspanne van - u raadt het al - honderd jaar. Hij vertelt over de cirkelvormige geschiedenis van het geslacht Buendía, een familie die de nederzetting Macondo sticht.  

Dit boek heeft Michèle Cuvelier opnieuw doen lezen, vertelt ze: "Als kind las ik continu, maar plots was dat gedaan. Op mijn 15e schoof mijn vader dit onder mijn neus, en toen heb ik het lezen herontdekt. Ik ben hem daar enorm dankbaar voor, want mede door dit boek heb ik me op Woordkunst gestort."

"Wat ik hier zo bijzonder aan vind, is het universum dat wordt gecreëerd. Ik had op het conservatorium les van iemand die nogal smalend deed over het magisch realisme, maar ik vind dat prachtig. De evidentie waarmee iemand geboren kan worden met een varkensstaart bijvoorbeeld."

Dat Cuvelier fan is van magische realisme uit zich ook op andere vlakken. "In de films van "Lord of the rings" of de reeks "Game of thrones" wordt ook zo'n wereld gecreëerd", vertelt ze opgetogen. "Maar ik hou mijn hart vast voor de Netflixversie die ze gaan maken van "Honderd jaar eenzaamheid". Ik ga niets afbreken voor ik het heb gezien, maar dit boek is zo'n kluwen, een oerwoud. Ik weet niet of je dat bevattelijk kan of moet maken voor televisie."

"Dit boek gaat over "kleine" mensen, maar vertelt een groot verhaal. Jonathan Franzen laat via een doorsnee gezin heel Amerika zien", zo vat Cuvelier "De correcties" samen. "Het gaat over drie kinderen die zich lostrekken uit hun ouderlijke omgeving. Je volgt hun leven, dat eigenlijk een theaterstuk is: het bestaat ook uit scènes, karakterontwikkelingen en dramatische momenten."

"Ik ben vatbaar voor een zeker gevoel van epiek, met grootse verhalen en rare toestanden. Maar tegelijkertijd wil ik dat het iets vertelt over u en mij. Ik hou ervan als een boek mij confronteert met mezelf, en liefst zo hard mogelijk. Dat de schrijver zegt: "Dit zijt gij, de mens. Ocharme." Soms zit dat in een personage, soms zit dat in één zin."

"Ik ben na het lezen van "De correcties" alle boeken van Jonathan Franzen gaan halen", bekent ze. "Eens ik word binnengeleid in de wereld van een auteur, wil ik daar niet meer uit. Dat is hetzelfde als wanneer je artiesten ontdekt: na een goed nummer wil je het hele oeuvre horen."

"Een boek lezen kan een vlucht zijn, maar puur escapisme zou ik het niet noemen. Dat is volgens mij niet het doel van literatuur", zo zoekt Michèle naar de reden waarom dit boek haar zo bij bleef. "De gevleugelde kat" gaat over een jongen die in een handelshuis werkt en in contact komt met droomwerelden uit het verleden. 

"Ik herinner mij dat ik dit als 10-jarige echt heb verslonden. Ook hier is sprake van een alternatief universum dat gecreëerd wordt. Dat is blijkbaar wel echt een rode draad doorheen mijn favoriete boeken", lacht ze.

Schrijver Bart Moeyaert, die onlangs nog de "Astrid Lindgren Memorial Award" in ontvangst mocht nemen, zou alvast instemmen met deze keuze: "Op het Conservatorium kreeg ik les van Bart Moeyaert, en hij vond dit één van de beste jeugdwerken ooit. Hij was trouwens ook wat tegen de term "jeugdliteratuur", omdat dat klinkt alsof het minder kwaliteitsvol is dan boeken voor volwassenen." 

Michèle Cuvelier kan de Spaanstalige literatuur wel smaken, hoewel ze de boeken leest in het Nederlands. Naast Márquez prijkt namelijk ook Julio Cortázar op haar lijst: "Dit is het meest speelse boek dat je je kan inbeelden", getuigt ze. "Het principe is dat je het boek chronologisch kan lezen, of je kan hinkelen. Je begint op pagina 1, wordt doorverwezen naar pagina 200, springt een paar bladzijden terug, enzovoort. Dat vormelijke procedé is zo verfrissend. Alleen weet je dus ook totaal niet wanneer het boek uit gaat zijn."

De hoofdrol in het boek is weggelegd voor een schrijver in ballingschap. Dat het een spannend boek was, weet Cuvelier nog: "Ik herinner mij dat het gaat over een driehoeksverhouding en dat het gevaarlijk was. Het was zo'n scherp verhaal dat ik vaak mijn adem heb ingehouden."

"Een boek werkt als je volledig meegaat in de wereld die de auteur schept. Dat de wetmatigheden van die wereld kloppen, en dat je alles pikt. Eigenlijk is een goed boek volledige overgave. Als dat lukt, kunnen er tranen vloeien tijdens het lezen. Al moet ik ook toegeven dat ik nogal een bleiter ben", lacht ze.   

"Dit boek is ergens vergelijkbaar met “De correcties” van Jonathan Franzen. Het zijn allebei Great American Novels die gaan over hoe klein de Verenigde Staten eigenlijk zijn. Van deze vijf boeken is dit het meest recente dat ik heb gelezen." Michèle Cuvelier heeft het over "De wereld volgens Garp", het werk waar John Irving in 1978 wereldberoemd mee werd.

"Het is fenomenaal hoe de schrijver zijn personages presenteert", doet ze uit de doeken. "Het zijn geen helden, integendeel. Jenny, haar zoon Garp (de hoofdpersonages uit het boek, red.) en alle andere figuren zijn door en door tragisch." 

Ook aan John Irving kon Cuvelier zich (net als aan Julio Cortázar) volledig overgeven: "Ik was helemaal meegestapt in zijn verhaal, en dan was er ineens een plotwending die ik totaal niet had zien aankomen. Maar ook dat is je lot als lezer uit handen geven: je laten misleiden. Irving heeft dit zo sterk geschreven, al voelde ik mij ook wel echt "in het zak gezet" door hem", lacht ze.