Sam Bankman-Fried veroordeeld tot 25 jaar cel: wie is deze "cryptokoning"?

Tussen 2019 en 2022 sluisde Sam Bankman-Fried klanttegoeden door naar zijn investeringsfonds Alameda Research, zonder de klanten daarvan op de hoogte te brengen. Het zou gaan om een bedrag van zowat 8 miljard dollar, waarvan hij ook een deel gebruikt zou hebben om zijn dure levensstijl te financieren. FTX bezweek eind 2022 onder een gebrek aan liquide middelen. 

In november vorig jaar werd Bankman-Fried door de rechtbank schuldig bevonden aan fraude. De federale aanklager Damien Willems vroeg eerder deze maand om hem tot 40 tot 50 jaar cel te veroordelen. Die straf was volgens hem noodzakelijk om de ernst van de misdaden te illustreren. Volgens Willems ging het dan ook om "een van de grootste financiële fraudes in de Amerikaanse geschiedenis". 

Ooit zag de toekomst voor Sam Bankman-Fried er rooskleurig uit. Hij was een krak in wiskunde en haalde een diploma in de natuurkunde aan de prestigieuze Amerikaanse MIT-universiteit. In 2019, toen 27 jaar oud, richtte hij FTX op, dat uitgroeide tot één van de grootste beurzen waar cryptomunten zoals de Bitcoin gekocht en verkocht werden.

Het ging Bankman-Fried voor de wind: op het hoogtepunt van zijn carrière behoorde hij volgens Forbes tot het clubje van de rijkste mensen ter wereld. Hij werd afgeschilderd als boegbeeld van Silicon Valley en was hét voorbeeld voor jonge, ambitieuze ondernemers. 

Bankman-Fried stond ook bekend om zijn vrijgevigheid en heeft aanzienlijke bedragen gedoneerd aan goede doelen, zelfs aan de campagne van Joe Biden tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020. Hij heeft ook verschillende andere politieke campagnes gesteund die zich inzetten voor progressieve doelen, zoals klimaatverandering en sociale rechtvaardigheid.

Hij profileerde zich ook als vegan en voorstander van dierenrechten. Hij heeft zijn rijkdom gebruikt om organisaties te steunen die zich inzetten voor dierenwelzijn.

Maar al snel ging het grondig mis. Het begon allemaal met een artikel op de technologiesite CoinDesk in november 2022. In het stuk werd de financiële toestand van FTX onder de loep genomen. De conclusies van het onderzoek waren op zijn minst gezegd opmerkelijk.

Een groot deel van de waarde van Alameda Research, een zusterbedrijf van FTX en ook grotendeels geleid door Sam Bankman-Fried, zou bestaan uit FTT, de speculatieve cryptomunt van FTX. Bankman-Fried zou zowat 10 miljard euro aan klantentegoeden uitgeleend hebben aan het zusterbedrijf. Dat gaf een misleidend beeld over de werkelijke waarde van Alameda. 

De onthulling leidde tot grote ongerustheid bij klanten en investeerders. FTX had miljarden nodig om de tekorten aan te zuiveren, geld dat het bedrijf op dat moment niet voor handen had. Klanten besloten hun fondsen uit FTX terug te trekken. Ook Binance, een andere grote speler op de cryptomarkt, kondigde aan dat ze overwogen om hun aandelen in FTT te verkopen en ook de geplande overname van FTX ging niet door.

FTX kon de grote terugtrekking van fondsen niet bijhouden. Nieuwe geldschieters werden afgeschrikt door het nieuws en haakten af.

FTX was genoodzaakt om bescherming te vragen tegen schuldeisers en kon uiteindelijk niet anders dan het bankroet aanvragen. Van het bedrijf, dat op zijn hoogtepunt ongeveer 30 miljard euro waard was, bleef na enkele dagen bijna niets meer over.

"We waren nonchalant en overmoedig", verdedigde Sam Bankman-Fried zichzelf later op sociale media. 

Op het moment dat zijn hele bedrijf ineenstortte, bevond Bankman-Fried zich op de Bahama’s. Dat was de plaats vanwaar hij het miljardenbedrijf leidde: vanuit een duur appartementencomplex, met 10 vrienden.

De eilandengroep staat bekend voor zijn gunstige belastingklimaat. Bankman-Fried was bereid om daar een mooie som geld voor neer te tellen. Hij stak niet onder stoelen of banken dat hij erop gebrand was om de 9 miljard euro aan openstaande nationale schuld van het land te betalen. 

Toch riep het extravagante leventje van de bedrijfsleiding vragen op. Zo zou het geld van FTX-klanten gebruikt zijn om hun dure levensstijl te financieren. Misbruik werd simpelweg verborgen met software.

Ook op gebied van privacy en veiligheid heeft Bankman-Fried serieuze steken laten vallen. Sleutels van cryptomunten werden onbeveiligd naar elkaar verstuurd, goedkeuringen werden gegeven met emoji's in chatkanalen.

Ook de boekhouding van FTX is op zijn minst gezegd opvallend. Zo had het miljardenbedrijf geen duidelijk overzicht van alle eigen bankrekeningen. Een eigen boekhoudafdeling was er ook niet, want dat werd uitbesteed. 

"Nooit eerder in mijn carrière heb ik zo'n compleet falende bedrijfscontrole gezien", getuigt John Ray, de man die na het vertrek van Bankman-Fried de ondankbare taak kreeg om de bagger bij FTX op te kuisen. "Er is ook geen betrouwbare financiële informatie beschikbaar. De controle was er in handen van een zeer kleine groep onervaren en mogelijk niet onbesproken individuen."

Op 12 december 2022 werd Bankman-Fried gearresteerd in de Bahama’s en later uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Diezelfde maand nog werd hij vrijgelaten nadat hij een recordbedrag van 250 miljoen euro had neergeteld als borg. Lang kon hij niet genieten van zijn vrijheid, want in 2023 werd hij opnieuw gearresteerd toen bleek dat hij vertrouwelijke documenten over het proces gelekt had.

Het Amerikaanse gerecht heeft Bankman-Fried in 2023 schuldig bevonden aan 8 strafrechtelijke aanklachten, waaronder fraude, het witwassen van geld en schendingen van de wet op campagnefinanciering. 

Hij heeft investeerders ook voor miljarden dollars opgelicht, klinkt het. Op de strafmaat was het nog een jaar wachten, tot vandaag. Hij is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 25 jaar.

Ook zijn ouders, beiden professoren aan de universiteit van Stanford, moeten op de beklaagdenbank verschijnen. De huidige eigenaars van FTX eisen dat ze 32 miljoen euro aan het bedrijf terugbetalen. FTX-eigenaar Bankman-Fried zou hen dat, in de vorm van een huis en cash, geschonken hebben. De ouders weerleggen de aantijgingen en zeggen dat het om een lastercampagne tegen hun zoon gaat.