Gewezen baas van militaire inlichtingendienst over buitenlandse inmenging: "Ook aanwijzingen van inmenging rond rechtszaken als die tegen Acid"
Rechtszaken die fel leven op sociale media, zoals die tegen Acid en Dries Van Langenhove, dreigen door landen als Rusland gebruikt te worden om fake news te verspreiden in ons land. Dat zegt Wim Robberecht, de gewezen baas van de militaire inlichtingendienst ADIV. "Onderwerpen die breed leven en voor polariserende meningen zorgen, worden door landen als Rusland gebruikt om de westerse democratie aan de kaak te stellen."
Via onze smartphones en sociale media is er kans op buitenlandse beïnvloeding. Daarvoor waarschuwde de Nationale Veiligheidsraad vandaag. Zeker in aanloop naar de verkiezingen vinden de federale regering en Staatsveiligheid het belangrijk om daar extra oplettend voor te zijn.
"Het is niet de vraag of dat zal gebeuren, wel wanneer en hoe", klonk het bij minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V). België is als thuisbasis voor heel wat internationale instellingen zoals de Europese Unie en de NAVO namelijk een interessant doelwit voor beïnvloedingscampagnes vanuit het buitenland. De Belgische inlichtingendienst gaat extra monitoren op sociale media.
Dat vindt ook Wim Robberecht, voormalig topman van de militaire inlichtingendienst ADIV een goed idee. Hij legt in Terzake op VRT CANVAS uit hoe die beïnvloeding in zijn werk gaat. "Er wordt gezocht naar polemieken die in bepaalde landen leven. Zodra men ziet dat er op sociale media polarisatie ontstaat, gaan ze daarop inspelen en dat narratief nog versterken en zo extra polariseren."
Van Acid tot Schild & Vrienden
Als voorbeeld haalt hij het proces aan tegen YouTube-fenomeen Acid, die zich moest verantwoorden omdat hij de namen van Reuzegommers had bekendgemaakt. "Een breed verspreid onderwerp waarover polariserende meningen bestonden. Door die polarisatie groter te maken wordt de Belgische democratie aan de kaak gesteld en wordt het justitiesysteem nog meer in twijfel getrokken."
Om erachter te komen welke narratieven voor polarisatie kunnen zorgen, bestaan er algoritmes die kijken waarop er door andere landen op moet ingespeeld worden voor het grootste bereik. "Denk aan voorbeelden als Dries Van Langehove en het Schild & Vrienden-proces. Ook de gespannen sfeer tussen de Koerden en Turken in ons land is een goed voorbeeld."
Bekijk: Ook rechtszaken als die tegen Acid en Dries Van Langenhove worden gebruikt door andere landen om te polariseren
"Ik weet wel beter"
Heel wat mensen geloven dat ze niet vatbaar zijn voor die beïnvloeding of dat ze die onmiddellijk zouden herkennen. Dat moet Robberecht tegenspreken. "Ook al geloof je het eerste fake news dat je tegenkomt niet, als er voldoende naïeve mensen zijn die het wel op hun kanalen delen, wordt het uitvergroot. Zo komt het toch terecht op kanalen die je vertrouwt en ga je toch je mening daardoor laten beïnvloeden."
Hoe kan je je als burger dan weren tegen die invloed? "De eerste stap is om kritisch te zijn. Slik niet alles wat rondgaat." Het is ook belangrijk, zoals minister Verlinden al aangaf, dat er assertief op zoek gegaan wordt naar wat fake news is en wat niet.
"Gelukkig staan de veiligheidsdiensten daar niet meer alleen in. Er zijn veel diensten die zich bezighouden met het nagaan van het waarheidsgehalte van beelden en klanken. We moeten zeer assertief kunnen zeggen wat fake news is, dat wordt de uitdaging", voorspelt Robberecht.