Tien landen schorten financiering VN-agentschap UNRWA op na beschuldigingen over betrokkenheid bij terreuraanval Hamas

Het Palestijnse vluchtelingenagentschap van de VN kondigde gisteren aan dat het van Israël informatie had ontvangen over de "vermoedelijke betrokkenheid van meerdere medewerkers" bij de terreuraanval van Hamas.

Veel details over die vermoedelijke betrokkenheid zijn er nog niet. Maar sommige medewerkers zouden openlijk de aanval van Hamas gevierd hebben. Een Israëlische gijzelaar zou ook gezegd hebben dat ze vastgehouden werd in het huis van een werknemer van het agentschap.

Het hoofd van het agentschap, Philippe Lazzarini, maakte bekend dat de contracten van de verdachte medewerkers meteen stopgezet zijn, "om de mogelijkheid van het agentschap om humanitaire hulp te bieden te beschermen". Het zou om 12 mensen gaan.

Het agentschap is ook een intern onderzoek gestart naar de mensen die geviseerd worden. "Elke werknemer die bij terreur betrokken is geweest, zal daarvoor verantwoordelijk worden gesteld, ook via juridische weg", klinkt het. Negen medewerkers zijn voorlopig ontslagen, één is overleden en twee moeten nog worden geïdentificeerd.

In een persbericht vanavond noemt Lazzarini de beslissing om de financiering voor UNRWA op te schorten "schokkend", omdat het om een kleine groep medewerkers gaat en het agentschap meteen actie heeft ondernomen. Hij zegt dat 2 miljoen Palestijnen afhankelijk zijn van de hulp van UNRWA om te overleven.

Of de Israëlische beschuldigingen kloppen, wordt dus nog onderzocht. Toch hebben meerdere landen hun financiering van UNRWA tijdelijk stopgezet, waaronder de VS, een van de belangrijkste sponsors. Daarnaast gaat het om Australië, Canada, Duitsland, Italië, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Ook Zwitserland overweegt om de financiering op te schorten. Frankrijk heeft zich in de loop van het weekend bij deze groep landen aangesloten. De VN-organisatie hoopt dat de landen hun besluit zullen terugdraaien. 

"We zijn uitermate bezorgd over de beschuldigingen", reageert een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Eenzelfde boodschap bracht de Canadese regering.

"De Italiaanse regering heeft de financiering van UNRWA opgeschort na de afschuwelijke aanval op Israël op 7 oktober", meldt de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Antonio Tajani op X, zonder expliciete verwijzing naar de beschuldigingen. "Bondgenoten hebben recent hetzelfde beslist", voegde hij eraan toe.

Frankrijk noemt de beschuldigingen rond UNRWA "uitzonderlijk ernstig". Daarom plannen ze in de eerste helft van 2024 geen nieuwe betalingen meer aan de organisatie. Later beslist Frankrijk welke actie het zal ondernemen in lijn met de Verenigde Naties en met de belangrijkste donoren. Parijs heeft UNRWA in 2023 bijna 60 miljoen euro gegeven: een verdubbeling ten opzichte van hun bijdrage in 2022.

De Europese Unie, ook een belangrijke sponsor, beraadt zich nog. VN-secretaris-generaal Antonio Guterres is naar eigen zeggen ontzet door de berichten. 

De Belgische minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit) zegt op X dat het goed is dat UNRWA onmiddellijk het contract met de mogelijk betrokken medewerkers heeft stopgezet en een onderzoek heeft geopend. "Dat moet grondig gebeuren", beklemtoont Gennez. "Maar tegelijk moet, zeker nu, levensnoodzakelijke humanitaire hulp de burgers in Gaza en de Palestijnse gebieden blijven bereiken. UNRWA speelt daarbij een vitale rol."

Hamas weerlegt de beschuldigingen, heeft het over Israëlische "bedreigingen en chantage" en roept de Verenigde Naties en de internationale gemeenschap op om er niet aan toe te geven. Israël wil dan weer dat het agentschap na de oorlog geen enkele rol van betekenis meer speelt in de Gazastrook. 

UNRWA is het belangrijkste agentschap dat humanitaire hulp verleent aan de bevolking van de Gazastrook. Het VN-agentschap heeft er zo'n 13.000 medewerkers, bijna allemaal Palestijnen. Het gaat onder meer om leerkrachten, dokters, medisch personeel en hulpverleners. Sinds de start van de oorlog in Gaza zijn al meer dan 150 van hen omgekomen.

Het is niet meteen duidelijk welke gevolgen het opschorten van de financiering door sommige landen zal hebben voor de humanitaire hulp aan de inwoners van Gaza. Door de geblokkeerde grensovergangen is die hulp al gering, terwijl er hoge nood is aan voedsel, water en medicijnen voor honderdduizenden Palestijnen.

Bij de terreuraanval van Hamas op 7 oktober kwamen 1.200 mensen om het leven, Israëlische burgers en militairen, maar ook meerdere buitenlandse arbeidsmigranten. Zo'n 250 mensen werden ontvoerd, van wie er nog altijd meer dan 100 gegijzeld worden. Tijdens de oorlog die daarop volgde, zijn volgens het Palestijnse ministerie van Gezondheid al meer dan 26.000 Palestijnen gedood.