Wandtapijt "Guernica" weggehaald uit VN-hoofdkwartier
Een textielversie van het beroemde anti-oorlogsschilderij "Guernica" van Pablo Picasso hangt niet langer bij de VN-Veiligheidsraad in New York. Het is teruggevraagd door de eigenaar, de familie Rockefeller. En daar is niet iedereen het mee eens.
Het rauwe meesterwerk "Guernica" van Pablo Picasso uit 1937 is een aanklacht tegen het bombardement door Duitse en Italiaanse fascisten op de Baskische stad Guernica, en bij uitbreiding tegen de waanzin van elke oorlog. Dat schilderij hangt in het Reina Sofíamuseum in Madrid.
In 1955 werd een wandtapijt van de "Guernica" gemaakt in een Frans atelier, op bestelling van Nelson Rockefeller, zakenman, kunstliefhebber en later gouverneur van New York en Amerikaans vice-president onder Gerald Ford in de jaren 70.
De Rockefellers leenden het wandtapijt uit aan de Verenigde Naties, waar het sinds 1984 een ereplaats kreeg op een muur net buiten de vergaderzaal van de Veiligheidsraad. Een anti-oorlogswerk vlakbij de ruimte waar zo vaak over wereldconflicten wordt gesproken: kan het nog symbolischer?
Bij de renovatie van het VN-hoofdkwartier was het kunstwerk al eens enkele jaren weggehaald. Nu gaat het blijkbaar voorgoed terug naar de familie Rockefeller. De reden daarvoor is niet bekendgemaakt. De Verenigde Naties onderzoeken of er een ander geschikt kunstwerk in de plaats kan komen.
Vreselijk dat de "Guernica" weg is
De verdwijning van de "Guernica" lokt kritiek uit. VN-secretaris-generaal Antonio Guterres zei aan het Amerikaanse CBS-news: "Vreselijk, vreselijk dat het weg is. We hebben geprobeerd om het hier te houden, maar tevergeefs." Ook de Hongaarse VN-ambassadrice zegt dat het werk gemist zal worden.
Ontelbaar zijn de foto’s van staatslieden en diplomaten die voor het wandtapijt handen schudden of interviews geven. In 2003, toen de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Colin Powell in de Veiligheidsraad een toespraak hield over de noodzaak om Irak binnen te vallen, hadden VN-medewerkers een blauw doek over de "Guernica" gehangen. Volgens sommigen uit protest tegen de oorlogstaal die vloekte met de vredesboodschap van het kunstwerk. Volgens andere VN-bronnen waren het eigenlijk de vele TV-journalisten die een neutralere achtergrond voor hun interviews wilden.
Hoe dan ook, de "Guernica" van textiel was en is geen eigendom van de Verenigde Naties, maar van de familie Rockefeller. Diezelfde schatrijke familie schonk indertijd de grond in New York waarop het VN-hoofdkwartier werd gebouwd.
Door de jaren heen hebben de VN wel een eigen kunstcollectie opgebouwd, vooral met giften. Bijvoorbeeld het grote glasraam "Peace" van Marc Chagall (foto boven), twee muurschilderingen van Fernand Léger, een bronzen kunstwerk van Barbara Hepworth, een revolver met een knoop in de loop van de Zweed Carl Fredrik Reuterswärd, een cadeau van Luxemburg (foto onder).
Veel werken in de eigen collectie hebben een pacifistische boodschap. Neem nu de "stille ruimte" in de VN, een initiatief van secretaris-generaal Dag Hammarskjöld, die in 1961 op weg naar vredesgesprekken over Congo om het leven kwam in een nog altijd onopgehelderde vliegtuigcrash. In zijn "Meditation Room" hangt een abstract schilderij van de Zweed Bo Beskow en staat een groot blok ijzererts, symbool van de eeuwige keuze waarvoor de mensheid staat: smeden we zwaarden of ploegscharen?