Politie waarschuwt: criminelen zoeken minderjarige slachtoffers van seksuele uitbuiting steeds vaker via sociale media

Sinds het begin van de coronapandemie ziet de centrale dienst mensensmokkel en mensenhandel van de federale gerechtelijke politie in de prostitutie een evolutie richting de digitale wereld. Vooral de eerste contacten tussen uitbuiters en hun slachtoffers gebeuren steeds meer online. Door de pandemie is het ronselen van potentiële slachtoffers in bars en discotheken immers niet meer mogelijk.

Maar die verschuiving naar de digitale wereld maakt het voor de politie nog complexer om de daders van uitbuiting te identificeren en te arresteren. In de digitale wereld zijn ze namelijk nog minder zichtbaar, luidt het.

Slachtoffers van gedwongen prostitutie die op het internet "aangeboden" worden zijn ook steeds vaker minderjarigen. Een bijzonder verontrustende vaststelling, zegt de federale politie. Via sociale netwerken als TikTok, Instagram of Snapchat worden kwetsbare jongeren - vooral meisjes - als potentiële slachtoffers gecontacteerd. De politie vreest dat die tendens zich ook na de coronapandemie zal verderzetten.

"Uitbuiters vinden op socialemediaprofielen van jongeren heel wat persoonlijke informatie terug", vertelt Els Traets, beleidsmedewerker bij Payoke, een van de drie erkende hulporganisaties voor slachtoffers van mensenhandel, in "De Ochtend" op Radio 1. "Ze zeggen dat ze op dezelfde school hebben gezeten, dat hun ouders ook gescheiden zijn, dezelfde hobby’s hebben en proberen zo een emotionele band met slachtoffers te scheppen."

Beluister hier het interview met Els Traets van hulporganisatie Payoke en lees daarna verder: 

Die gesprekken draaien al snel uit op seksuele vragen. "Uitbuiters vragen de slachtoffers om pikante foto’s of om bepaalde seksuele handelingen voor de camera uit te voeren. Vanaf dan heeft de tienerpooier het meisje in zijn greep en zal hij steeds meer vragen: een fysieke ontmoeting en uiteindelijk prostitutie. Slachtoffers gaan daar op in, omdat ze een emotionele band hebben door de voorgaande gesprekken, of omdat de dader ermee dreigt de foto’s en video’s online te zetten", zegt Traets.

Daarom benadrukt de federale politie, naar aanleiding van de Internationale Dag tegen Mensenhandel vandaag, nog eens het belang van "mediawijsheid". "Sociale media horen in deze digitale samenleving bij het sociale leven van jongeren, maar brengen ook de nodige gevaren met zich mee. Het is onontbeerlijk dat volwassenen hierover in gesprek gaan met jongeren, zich interesseren in hun online aanwezigheid, en hen wapenen tegen mensen met slechte bedoelingen die ze op sociale netwerken kunnen tegenkomen."

De politie roept ouders ook op om aandachtig te zijn voor gedragsverandering bij hun kind(eren): "Als een jongere zich plots terugtrekt of zich volledig anders gaat gedragen, kan dat een teken zijn dat er meer aan de hand is." Els Traets van Payoke roept jongeren op om voorzichtig te zijn: "Doe online niet wat je offline ook niet zou doen."

Hulporganisatie Payoke geeft niet alleen vormingen rond mediawijsheid in scholen en jeugdvoorzieningen, maar helpt slachtoffers ook met hun re-integratie in de maatschappij. "Daders gaan proberen om de jongeren buiten de maatschappij te plaatsen, want elk contact buiten hun netwerk is een risico dat iemand het detecteert", stelt Els Traets. "Concreet helpen we slachtoffers bijvoorbeeld met het zoeken van een nieuw adres, het leren van Nederlands als ze dat nog niet kunnen, het zoeken naar werk en het afsluiten van bankrekeningen. Slachtoffers moeten echt helemaal opnieuw beginnen."

Daarnaast moet er dringend een behandelprogramma voor mensenhandelaars en tienerpooiers komen. "De daders zijn vaak heel jong, maar vandaag is er geen specifiek behandelprogramma voor mensenhandelaars", benadrukt Traets. "Ze vallen een beetje buiten alle programma’s die al bestaan voor zedendelinquenten. Mensenhandel is een zeer ernstig misdrijf dat heel zwaar bestraft wordt met een lange gevangenisstraf. Bij Payoke vinden we het heel belangrijk dat ook zij na hun vrijlating begeleid kunnen worden."

"Wij maken daarvoor ook deel uit van de Vlaamse stuurgroep Tienerpooiers, waar het vaak over de daders gaat. Dat heeft Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir (N-VA) geïnspireerd om onderzoek uit te schrijven naar de daders. Slachtoffers voelen zich vaak ongelofelijk schuldig over wat er is gebeurd, maar wij benadrukken in onze begeleiding dat het niet hun verantwoordelijkheid is. Als er zo’n programma voor daders komt, kan de kans op recidive beperkt worden. Dat leidt dan tot minder slachtoffers en trauma", besluit Traets.