Black History Month: een maand lang zwarte rolmodellen in de kijker

In landen als Nederland, Canada, Ierland en het Verenigd Koninkrijk wordt Black History Month al langer gevierd. Onder meer in het VK zijn overheidsinstellingen, zoals scholen, zelfs verplicht om iets brengen rond het thema. De belangrijkste doelstelling van de maand is dan ook het vieren van de prestaties en de bijdragen van zwarte personen in de hele wereld.

Het is een poging om te inspireren. Om positieve verhalen van veerkracht en verwezenlijking te brengen die veel minder de klassieke media bereiken. Een manier om de geschiedenis van zwarten beter bekend te maken en een vollediger beeld te schetsen voor iedereen. Deze vier jonge mensen vonden het alvast moeilijk om slechts een iemand voor te stellen uit een uitgebreide reeks van inspirerende gekleurde figuren. 

Audre Lorde is een bekende activiste, schrijfster en dichteres. Ze is een feministe en kwam op voor de rechten van holebi's. Tot op de dag van vandaag worden veel van haar gedichten en slogans gebruikt in marsen over heel de wereld. 

Rachael Moore is coördinatrice bij het RainbowHouse in Brussel en heeft veel moed en inspiratie gehaald uit de boeken van Audre Lorde. "Lorde schrijft over hoe het is om een zwarte lesbische vrouw te zijn, absoluut niet makkelijk in die tijd en toch blijft ze vechten", vertelt Moore. 

"Wat ik belangrijk vind om te benadrukken, is haar strijd voor intersectionaliteit. Het feit dat verschillende factoren tegelijk je kunnen onderdrukken. Als vrouw, die zwart is en bovendien nog eens lesbisch, word je driedubbel onderdrukt. Het is belangrijk om daarbij stil te staan en dat te beseffen", gaat Moore voort.

Lorde groeit op in Amerika en schrijft over thema’s als racisme, seksisme en homofobie. Ze is vooral bekend om de emoties die ze in haar gedichten legt.

"The Master's Tools Will Never Dismantle the Master’s House" is een boek dat me raakt, ik lees het opnieuw en opnieuw." Het is een verzameling van verschillende teksten over onder meer het feminisme en een perfecte introductie voor haar werk. "Je moet het lezen, ze is mijn heldin", klonk het nog. 

"Ik vind het vooral belangrijk dat mensen het gedachtengoed achter de Black Panthers leren kennen", zegt jeugdcoördinator Rodney Camalandua Safou. "Ze kwamen op voor de onderdrukking van de zwarten." Safou werkt bij een jeugdvereniging in Antwerpen. Daarom spreken de verschillende gemeenschapsinitiatieven van de Black Panthers hem aan, zoals het bedelen van voedselpakketten en kleding aan schoolgaande kinderen, opvang van werkloze jongeren en de opvang verzorgen voor de kinderen van jonge moeders. 

De Black Panther Party was een politieke partij die in de jaren 60 in de VS is ontstaan. De oprichters Bobby Seale en Huey Newton wilden gelijke rechten voor de Afro-Amerikanen.

Ze stelden een tienpuntenprogramma op waarmee ze ijverden voor onder meer menswaardige huisvesting, onderwijs waarin de juiste geschiedenis wordt verteld en een onmiddellijk einde aan politiegeweld op zwarte burgers. Maar er waren ook verschillende incidenten waarbij er door de partij geweld werd gebruikt. Begin jaren 70 is ze opgehouden te bestaan.

Safou keurt het gebruik van geweld resoluut af. "Maar de acties waarbij ze de politie volgen om te controleren of ze geen geweld gebruiken tegen zwarten vind ik wel een sterk initiatief", voegt Safou toe. Hij is rapper en ziet hoe verschillende hiphoppers, zoals Public Enemy en Tupac Shakur, slogans van de Black Panthers in hun teksten verwerken om zo hun boodschap te blijven verspreiden "power to the people" oftewel "kracht aan iedereen". 

Chimamanda Ngozi Adichie is een succesvolle Nigeriaanse schrijfster en feministe. Met haar boeken sleepte ze verschillende prijzen in de wacht. Ook gaf ze de lezing “Why we should all be feminists”, die zo populair werd dat ze in boekvorm werd uitgegeven. Elke zestienjarige in Zweden kreeg er een exemplaar van om het debat over gender te openen. Ook superster Beyoncé gebruikte in haar muziekteksten een fragment uit het boek. Bovendien mag de schrijfster de Amerikaanse presentatrice Oprah Winfrey en ex-presidentskandidate Hillary Clinton tot haar fans rekenen. 

"Chimamanda Ngozi Adichie is gewoon een ontzettend goede schrijfster. Ze is een feministe en in al haar boeken, essays en lezingen vind ik haar enorm inspirerend", vertelt studente Literatuur Selma Franssen. "Boeken dagen je uit om het blikveld van anderen aan te nemen en dat kan erg verruimend werken, maar dan moet je natuurlijk boeken lezen van schrijvers die niet op jou lijken, die bijvoorbeeld een andere huidskleur hebben."

"Mijn favoriete boek is Amerikanah. Het gaat over een Nigeriaanse vrouw die naar Amerika verhuist en wordt geconfronteerd met racisme en tegenslag", zegt Franssen. "Het boek zorgt ervoor dat je je eigen vooroordelen en reacties gaat bevragen."

Cassius Clay is een uitzonderlijk Amerikaans bokser. De man is driemaal wereldkampioen geworden bij de zwaargewichten en van de 61 profpartijen die hij bevocht, verloor hij er slechts vijf. Nadat hij zich bekeerd had tot soenitisch moslim veranderde hij zijn naam naar Muhammad Ali. Daarnaast zette hij zich ook in voor gelijke rechten voor de Afro-Amerikanen. 

"Muhammad Ali is de beste bokser aller tijden, zowel voor wat hij binnen als buiten de ring verwezenlijkt heeft", daarom wil acteur George Adindu graag over zijn verdiensten praten. "Ik kom uit een dorp in de Kempen en ik heb er best wel wat racisme ervaren. Toen ik Muhammad Ali aan het werk zag, zag ik iemand die leek op mij en waar ik op wou lijken. Dat was erg inspirerend."

"Wanneer Ali opgeroepen werd om te gaan vechten voor het Amerikaanse leger in de Vietnamoorlog heeft hij dat geweigerd, omdat het tegen zijn principes en zijn geloofsovertuiging was. Dat vond ik een enorm moedige beslissing", gaat Adindu voort. Adindu bewondert het feit dat Ali trouw bleef aan zichzelf en tegen anderen inging. Ook zijn levensvisie bewondert Adindu: "Al de dingen die Ali realiseerde, deed hij met de beste bedoelingen voor iedereen."

Ook in Vlaanderen wordt er aandacht besteed aan Black History Month. Zo organiseert onder meer de vereniging Black History Month Antwerp verschillende evenementen over zwarte kunst in Brussel, Antwerpen en Mechelen in de maand maart. 

Toch heb je ook stemmen die vinden dat Black History Month overbodig is omdat de geschiedenis en verwezenlijkingen van gekleurde mensen tot de algemene geschiedenis behoren. Daarnaast zijn er ook voorstanders van een White History Month.